گردشگری بخش مهمی از فعالیت‌های اجتماعی هر کشور است که نقش مهمی در توسعه فرهنگی، اقتصادی و بین‌المللی کشورها ایفا می‌کند.
مرکز آمار در جدیدترین گزارش وضعیت فرهنگی و اجتماعی ایران آمار گردشگری را تا پایان پاییز 1402 منتشر کرده است. در این گزارش تعداد گردشگران خارجی واردشده به کشور و گردشگران ایرانی خارج شده از کشور اعلام شده است.
در پاییز 1402 یک میلیون و 549 هزار نفر گردشگر وارد ایران شده و 2 میلیون و 372 هزار نفر ایرانی به خارج سفر کرده‌اند.
بررسی آمار گردشگری کشور در هفت سال اخیر نشان می‌دهد گردشگری ایران در سال‌های اخیر دچار افت قابل ملاحظه‌ای شده و این افت به خصوص در مورد ورود گردشگران خارجی به داخل کشور مشهودتر است. با این حال در سال 1402 وضعیت بهبود یافته است.
رشد 67 درصدی گردشگران خارجی در در یک سال
در سال‌های اخیر گردشگری در اغلب کشورها اهمیت زیادی یافته به طوری که در برخی کشورها به یک اولویت تبدیل و سبب رشد اقتصادی چشم‌گیری برای آن‌ها شده است. از این منظر بررسی آمار ورود گردشگران خارجی به ایران حائز اهمیت است.
آمار مرکز آمار نشان می‌دهد در پاییز 1402تعداد گردشگران خارجی وارد شده به کشور به 1402 یک میلیون و 549 هزار نفر رسیده که نسبت به پاییز سال قبل 67 درصد رشد کرده است.
همچنین بررسی روند از سال 1396 نشان می‌دهد تعداد گردشگران وارد شده به کشور از سال 1399 افت شدید داشته است که این افت را می‌توان ناشی از همه‌گیری کرونا در این دانست. با این حال هرچند شرایط در سال 1402 نسبت به دو سال گذشته بهبود یافته، کشور همچنان نتوانسته به وضعیت قبلی خود بازگردد.
در دوره پیش از کرونا یعنی سال‌های 1396 تا 1398، تعداد گردشگران خارجی رو به افزایش بود به طوری که در سال 1398 به رکورد 8 میلیون و 832 هزار نفر رسید. با این حال مقایسه آمار با این دوران نشان می‌دهد گردشگری خارجی کشور پس از کرونا متحمل گسستی شده که هنوز نتوانسته آن را جبران کند. البته این وضعیت را تنها ناشی از شرایط پساکرونایی نمی‌توان دانست و عوامل دیگر نیز در این میان باید در نظر گرفته شوند.
با این حال جریان خروجی گردشگری ایران وضعیت بهتری داشته و شرایط به دوران پیش از کرونا بازگشته است.
افت قابل ملاحظه ایرانیان مسافر به خارج کشور از سال 1397
علاوه بر ورود گردشگران خارجی، رشد سفر مردم به خارج از کشور نیز برای اقتصاد و فرهنگ کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. این موضوع علاوه بر توسعه فرهنگی و ارتباطات بین‌المللی می‌تواند خدمات مربوط به گردشگری را رشد دهد و از این ناحیه برای کشور درآمد ایجاد کند.
در پاییز 1402 2 میلیون و 371 هزار ایرانی به خارج کشور سفر کرده‌اند که نسبت به پاییز سال گذشته 65 درصد رشد کرده است.
روند تعداد گردشگران خارجی از سال 1396 حاکی از این است که اوج مسافرت ایرانیان به خارج کشور در سال 1396 بوده است. در این سال 15 میلیون و 577 هزار ایرانی به خارج کشور سفر کرده‌اند. با این حال تعداد گردشگران ایرانی به خارج از کشور از سال 1397 به مقدار 53 درصد افت کرده است. یک علت این موضوع را می‌توان به علت سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی از این سال دانست.
این تعداد در سال 1398 به 9 میلیون و 517 هزار نفر و در سال 1399 تحت تاثیر شوک کرونا به 1 میلیون و 135 هزار نفر رسید، اما پس از آن مجددا افزایش یافت.
