مرحله دوم لایحه بودجه ۱۴۰۳ که شامل جداول است امروز و برای نخستین بار در صحن علنی مجلس بررسی می‌شود. جداول بودجه پیش از این در کمیسیون تلفیق بودجه بررسی و تغییراتی بر آن اعمال شد و آن‌طور که یک عضو کمیسیون تلفیق گفت میزان تغییرات صورت گرفته از سوی کمیسیون تلفیق بر جداول بودجه حدود ۱۰ درصد است. اما یکی از موارد مورد بحث در کمیسیون تلفیق افزایش اعتبارات حوزه فرهنگی بود. آن‌طور که دو عضو کمیسیون تلفیق به «دنیای اقتصاد» گفتند بودجه حوزه فرهنگ ۳۶ همت است. این در شرایطی است که یکی از نگرانی‌ها در خصوص نحوه نظارت بر هزینه‌کرد اعتبارات حوزه فرهنگ است.
سید البرز حسینی، عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به تغییرات اعمال شده از سوی کمیسیون متبوعش بر جداول بودجه، گفت: جداول بودجه ۱۴۰۳ در کمیسیون تلفیق تغییر چندانی نکرده است. اگر جابه‌جایی هم اتفاق می‌افتاد باید در بخش سرفصل‌ها و بودجه‌های دستگاهی باشد که برای حل مشکلات کشور نیاز است، اما این اتفاق نیفتاده است. او ادامه داد: نخستین بار است که بودجه به صورت دو مرحله‌ای بررسی می‌شود و خوب است که صحن از جدول کلان تا تمام جداول پیوست‌ها اعم از هزینه‌ای و بودجه عمومی کشور از جمله بودجه عمرانی و جزئیات پروژه‌ها اطلاع داشته باشد. منتها یک ایرادی که در حال حاضر وجود دارد و احتمال دارد که در این خصوص در صحن به مشکل بخوریم این است که ذهن نماینده‌ها به سمت پروژه‌هایی که در استان خودشان وجود دارد برود و اینجا محل مجادله شود.
مجادله پروژه‌ها در صحن مجلس؟
این عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ در ادامه تصریح کرد: به نظر می‌رسد اطلاع از جداول باید در کلان اتفاق بیفتد و ببینیم در کدام دستگاه و در کدام سر فصل بخشی از مشکلات جاری کشور حل می‌شود و جابه‌جایی‌ها به صورت کلان اتفاق بیفتد و دولت بر اساس نیازهایی که دارد اعتبارات را تخصیص دهد. اما به نظر می‌رسد که در صحن مجلس ذهن نمایندگان به سمت بودجه‌های ریز مناطق‌شان برود و در این شرایط ما شاهد مجادله میان پروژه‌ها خواهیم بود.
حسینی افزود: در صورتی‌که ما در حوزه بهداشت و درمان، اقتصاد و پروژه‌های بزرگ مقیاس کشور مشکل داریم و از سوی دیگر به اعتبارات بودجه عمرانی اضافه نشده و باید روی آن بحث شود. البته عدم افزایش بودجه عمرانی بر می‌گردد به لایحه مشارکت عمومی و خصوصی که مجلس باید آن لایحه را تصویب کند و مشارکت عموم و سه دهک بالایی که مبالغ کلانی سرمایه دارند، پای کار بیایند. او اظهار کرد: موضوع دیگر اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌ها است که بخشی از آن در کمیسیون تلفیق حل شد و بخش دیگر آن در صحن علنی مجلس به بحث گذاشته می‌شود. دستگاه‌هایی هستند که اعتبارات هزینه‌ای‌شان رشد بسیار زیادی داشته و دستگاه‌هایی هم هستند که رشد هزینه‌ای‌شان منفی بوده و این امر در جداول بودجه اتفاق افتاده و باید برای ما علت این موضوع روشن شود. البته در این خصوص در کمیسیون تلفیق از دولت سوال شد، اما سوالمان بی‌پاسخ ماند.
چالش افزایش نامتوازن اعتبارات هزینه‌ای
این عضو کمیسیون عمران مجلس یاد‌آور شد: در جداول بودجه، دستگاهی ۱۷۰ درصد به اعتبارات هزینه‌ای‌اش اضافه شده، اما سوال این است که چه کاری می‌خواهد انجام دهد که اعتبارش رشد غیر‌متوازن داشته است. در صورتی‌که حقوق و مزایا در حد ۲۰درصد رشد داشته است؛ نمی‌شود که یک دستگاه ۲۰۰ درصد رشد داشته باشد و رشد یک دستگاه ۵۰ تا ۶۰ درصد منفی باشد. اگر قرار است اتفاق خاصی در این دستگاه‌ها بیفتد این موارد را باید از حیث دستگاهی بدانیم. توضیحاتی در خصوص افزایش اعتبارات هزینه‌ای برخی دستگاه‌ها داده شد، اما به نظرم این موضوع از مواردی است که در صحن مجلس به چالش کشیده می‌شود. این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: باید درصحن گفته شود، چرا اعتبار یک دستگاه ۲۰۰ درصد اضافه شده است آیا نیاز کشور بوده؟ و باید در این خصوص در صحن مجلس بحث شود تا بعد از آن مورد سنجش قرار گیرد. در این خصوص در کمیسیون تلفیق بحث شد، اما جواب قانع‌کننده‌ای نگرفتیم. به نظرم شیوه جدید بررسی بودجه در مجلس در خصوص نحوه توزیع ضمن اینکه باید به آن توجه ویژه‌ای شود، نباید قاعده قبلی را در کوتاه مدت برهم بزند، چرا که شرایط مدیریت برنامه‌ریزی کشور در نحوه توزیع سردرگم خواهد شد.
چقدر جداول تغییر کرد؟
حسینی در خصوص اینکه کمیسیون تلفیق چند درصد در جداول بودجه ۱۴۰۳ تغییر ایجاد کرده است، تاکید کرد: چون جداول بسته شده؛ امکان تغییر قابل ملاحظه‌ای در آن نبود. زیرا درآمدها و منابع و مصارف کاملا مشخص بود و دولت بر مبنای آن اعتبارات را توزیع کرده بود و نمی‌توان بیش از ۱۰ درصد آن هم بین فصول جابه‌جا کرد؛ در واقع خارج از این، کار دیگری نمی‌توان انجام داد. بنابراین کمیسیون تلفیق حدود ۱۰ درصد در جداول تغییر ایجاد کرده است.او گفت: ما بودجه را دو مرحله‌ای کردیم که بودجه شفاف شود، اما نباید در مباحث به سمت ریز پروژه‌ها رفت. باید کلان قضیه را دید و سایر موارد درحوزه اجرا را در اختیار دولت در توزیع اعتبارات بگذاریم. اگر قرار باشد در مجلس هرکسی حوزه انتخابیه خودش را ببیند، نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود، البته در کمیسیون تلفیق به این سمت نرفتیم. این نماینده مجلس با بیان اینکه بررسی جداول بودجه در صحن موجب شفافیت می‌شود، تاکید کرد: جداول بودجه باید در صحن بررسی شود، اما در عین حال این نگرانی وجود دارد که با بررسی جداول بودجه در صحن دعوای پروژه‌ای اتفاق نیفتد، چون هیچ کس از حوزه انتخابیه‌اش کوتاه نخواهد آمد و اگر بررسی جداول به این سمت برود ما نتیجه مثبتی نخواهیم گرفت. هدف از بررسی دو مرحله‌ای بودجه، شفاف‌سازی بود و در حال حاضر اعداد و ارقام در صحن بررسی می‌شود و جامعه هم حتما عکس‌العمل نشان می‌دهد و جداول نقد می‌شود که همه این موارد به تنظیم‌گری کمک می‌کند.
افزایش ۳۶ همتی بودجه حوزه فرهنگ
این عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳، با اشاره به رشد بودجه فرهنگ، اظهار کرد: در جداول بودجه شاهد رشد قابل ملاحظه اعتبارات حوزه فرهنگ بودیم و تقریبا ۳۶ همت مبالغ ریالی است که به این حوزه اختصاص داده شده است. البته برای حوزه فرهنگ خوب است که این مبالغ تخصیص داده شود، اما حوزه نظارتی، معیار سنجش و شاخص‌های آن چیست؟ حسینی تاکید کرد: اعتبارات حوزه فرهنگ رشد قابل ملاحظه‌ای داشته و نیاز است که به این حوزه توجه شود، اما نگرانی در خصوص نحوه هزینه‌کرد‌ها وجود دارد چون معیار مشخصی از حیث فنی وجود ندارد؛ هر چند نیاز جامعه است. برای مثال برای یک پروژه عمرانی نظام فنی اجرایی یک مقیاس و برنامه دارد و در کنار آن معیارهای فنی وجود دارد. اما در حوزه هزینه‌کرد در حوزه فرهنگی با چه معیاری می‌توان نظارت کرد؟ ما مخالف نبودیم که به بودجه فرهنگی افزوده شود اما دادن این رقم بدون کنترل شاید ما را به نتیجه مثبت نرساند؛ ضمن اینکه در این چند سال هم نتیجه مثبتی از این حوزه‌ها نگرفتیم.
تغییرات در جداول بودجه با هماهنگی بود
همچنین احد آزادی‌خواه، عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ با اشاره به تغییرات انجام شده در جداول بودجه از سوی کمیسیون تلفیق گفت: برخی از جابه‌جایی‌ها با هماهنگی رئیس دستگاه اجرایی در جداول بودجه اتفاق افتاد. در مواردی دستگاه اجرایی علاقه‌مند بود به خاطر مشکلات اعتباراتش از محلی به محل دیگری انتقال داده شود. به صورت کلی رویکرد ما همکاری با دستگاه اجرایی بود. او ادامه داد: همچنین در تبصره ۱۳ و جدول ذیل این تبصره تغییراتی اعمال شد. تبصره ۱۳ در خصوص یک درصد سهم شرکت‌ها برای اقدامات فرهنگ بود و خیلی از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها سهم داشتند و ما از کمیسیون فرهنگی خواستیم که بازنگری جدی انجام داد و ما هم کمک کردیم به گونه‌ای که هم سهم وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها دیده شود و هم ما بتوانیم در حوزه آموزش و پرورش، دانشگاه، هنر، فرهنگ قرآنی و موارد مختلف سهم‌بندی کنیم. چون یک درصد هم قاعدتا باید تخصیص یافته باشد و یک رقم قابل اعتنایی است. تقریبا این رقم ۳۶هزار میلیارد تومان است که می‌تواند به ارتقای فرهنگ عمومی کشور کمک کند.
مهم‌ترین اشکالات چه بود؟
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به تغییراتی که مجلس در بخش دوم بودجه می‌تواند اعمال کند، اشاره و اظهار کرد: ما در بررسی بخش دوم بودجه تنها می‌توانیم مطابق با احکامی که مصوب شده اعداد جداول را تغییر دهیم و اعتبارات را از یک جدول به جدول دیگر جابه‌جایی کنیم. همچنین اگر جداول منطبق بر احکام نباشد ما می‌توانیم اصلاح کنیم. بنابراین ما می‌توانیم در سقف بودجه مصوب اعداد و ارقام را تغییر بدهیم و دوم جابه‌جایی در متن جداول که با متن مصوبه صحن مغایرت دارد، قابل تغییر خواهد بود. او با اشاره به ایرادات جداول تاکید کرد: برخی از جداولی که از سوی دولت به مجلس آمد هیچ انطباقی با احکام مصوب مجلس نداشت. یعنی ما احکام را مصوب کردیم، اما دولت کار خودش را انجام داد. مانند درآمدهای ناشی از فرآورده‌های نفتی که جداول آن مشخص شده بود یا موضوع قانون معادن که یک مصوبه دیگری دارد، اما دولت یک عدد دیگری آورده است. یکی از اصلی‌ترین اشکالات ما به متن جداول دولت؛ عدم انطباق اعداد جداول با متن مصوبه صحن علنی مورد تایید شورای نگهبان در مرحله اول بودجه است. پورابراهیمی اظهار کرد: به نظر بنده بررسی دو‌مرحله‌ای بودجه اقدام خوبی است هرچند ممکن است در ابتدا اشکالاتی در اجرا داشته باشد، اما این نخستین بار است که نمایندگان در خصوص تک‌تک اعداد نظر می‌دهند و این به نفع کشور است و شفافیت را افزایش می‌دهد. نمایندگان برای نخستین بار می‌توانند بودجه استان و شهرشان را ببینند و در مورد آن نظر دهند.
