دلارزدایی از روابط تجاری با آسیای میانه و افغانستان
حسین محمدیان، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی درباره دلارزدایی از روابط تجاری با افغانستان و آسیای میانه می‌گوید: روابط تجاری خراسان رضوی با افغانستان و آسیای میانه بیشتر ریالی انجام می‌شود. به‌ویژه اینکه به دلیل تحریم‌ها در عمل روابط بانکی با این کشورها نداریم از این رو یکی از بهترین راهکارها برای توسعه تجارت با این کشورها دلارزدایی است.
محمدیان می‌افزاید: قاعدتا در بلندمدت دلارزدایی از تجارت با همسایگان باعث تقویت پول ملی‌مان می‌شود کاری که اکنون کشورهای بزرگ و توسعه‌یافته می‌کنند. ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم، به‌عنوان‌مثال با چین با یوان و با امارات با درهم تجارت داشته باشیم.
وی با اشاره به نشستی که سال گذشته فعالان اقتصادی خراسان رضوی با رئیس بانک مرکزی در مشهد داشتند، بیان می‌کند: در آن جلسه ریال برون‌مرزی یا ارز آف‌شور مطرح شد و قول داده شد که تا پایان سال ۱۴۰۲ این موضوع عملیاتی شود. متأسفانه باوجود قولی که آقای فرزین داده بود تاکنون این مسئله محقق نشده است.
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: آخرین قولی که برای تجارت ریالی خراسان رضوی داده شد، این بود که ریال آف‌شور طی شش تا هفت ماه آینده نهایی می‌شود، اما در بحث تجارت با افغانستان مقرر شد دونفر از معاونان بانک مرکزی به افغانستان فرستاده شوند تا اطلاعاتی از آن کشور گرفته شود و دوباره جلسه‌ای با ما گذاشته شود و راجع‌به تجارت با افغانستان با ما مشورت شود. این درحالی است که تا امروز همچنان منتظر تماس اعلام گزارش آن‌ها از افغانستان هستیم.
محمدیان درباره تأثیرات منفی اصرار بر دلاری‌بودن صادرات می‌گوید: در کشور می‌گوییم تولیدکننده‌ای که صادرکننده هم هست کالاهایی را که در داخل با ارز آزاد تولید می‌کند باید بعد از صادرات به نرخ کمتر از بازار آزاد در اختیار دولت قرار دهد. این مسئله در عمل به معنی ضرر تولیدکننده و صادرکننده است. این روش و سیاست‌گذاری به هیچ وجه منطقی نیست و بارها در مباحث مختلف، فعالان اقتصادی اعتراض کرده اند.
الزامات دلارزدایی
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی هم درباره دلارزدایی از تجارت ایران می‌گوید: صادرات استان به افغانستان به صورت ریال است، زیرا طرف‌های افغانستانی‌مان تجار و سرمایه‌گذارانی هستند که وارد ایران می‌شوند، خرید می‌کنند و کارت می‌کشند و می‌روند. از این رو دلارزدایی از روابط تجاری می‌تواند بسترساز افزایش تجارت با افغانستان را فراهم کند.
کاظم شیردل درباره راه‌اندازی ریال آف‌شور برای کاهش وابستگی به دلار می‌گوید: این‌کار مستلزم این است که یک‌سری هماهنگی‌های زیرساختی و برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود تا پولی که وارد می‌شود، سرمنشأ آن مشخص باشد تا مشکلی ایجاد نشود. وی می‌افزاید: اگر بتوانیم به دلیل مشکلاتی که در حوزه مبادلات ارزی با یورو و دلار داریم، معاملاتمان را به سمت ریال ببریم، به طور قطع آورده خوبی خواهد داشت و از طرفی بر روی ارزش پول کشورمان نیز تأثیرگذار خواهد بود اما به شرط آنکه سازوکار و ضمانت اجرایی داشته باشیم که بتوانیم در کشورهای هدفمان معامله را به صورت ریالی انجام دهیم.
وی بیان می‌کند: انعقاد قراردادهای دو یا چند جانبه با کشورهای هدف تجاری برای داشتن روابط تجاری بدون دلار سبب تسهیل در صادرات کشور و بازگشت ارز به کشور می‌شود که این اقدام در اقتصاد بسیار مؤثر خواهد بود و فشار این ابزار (دلار) کاهش خواهد یافت. هر چه بتوانیم پیمان‌های دو یا چند جانبه با کشورهای طرف تجاری خود منعقد کنیم، تقاضا برای دلار در مبادلات تجاری کاهش پیدا می‌کند و این کاهش تقاضا سبب ایجاد تغییراتی می‌شود. با پیمان‌های دو یا چند جانبه می‌توانیم علاوه بر استفاده از ظرفیت‌های تجاری از ظرفیت پولی خود هم مطلوب‌تر و صحیح‌تر استفاده کنیم.
شیردل ادامه می‌دهد: پیمان‌های دو یا چند جانبه منجر به توسعه و رشد اقتصادی می‌شود، مورد دیگر اینکه زمانی که این پیمان‌ها شکل می‌گیرد کاهش فشارهای ارزی واردشده به کشور را شاهد خواهیم بود.
