به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «مژگان ثابت تیموری» رئیس این کمیسیون، در ابتدای این نشست اظهار کرد: با توجه به اینکه توسعه دریامحور یکی از محور‌های اصلی برنامه هفتم توسعه است، گردشگری مبتنی بر آب یا گردشگری آبی به صورت جدی در دستور کار کمیسیون‌های گردشگری اتاق‌های سراسر کشور قرار گرفته است. از آنجایی که خراسان رضوی و خصوصاً شهر مشهد یکی از مقاصد گردشگری مبتنی بر آب و تفرجگاه‌های آبی است، این موضوع می‌تواند برای این صنعت در استان ما حائز اهمیت و یک ظرفیت برای جذب گردشگری و سرمایه گذاری باشد.
وی با اشاره به جاذبه‌های مصنوعی در حوزه گردشگری آبی در استان و خصوصا شهر مشهد تصریح کرد: بسیاری از زائران، تفرج آبی در مشهد را در زمره برنامه‌های سفر خود قرار می‌دهند. در پیرامون شهر مشهد علاوه بر بند گلستان، سد‌های فریمان، کارده، تبارک و طرق را داریم که جاذبه‌های ارزشمندی برای شهروندان و گردشگران به شمار می‌آیند.
رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در بخش دیگری از اظهارات خود موضوع پیگیری و مطالبه‌گری مسائل بخش گردشگری را با رویکرد منافع جمعی مورد تاکید قرار داد و عنوان کرد: متاسفانه بعضا شاهدیم بعضی از نمایندگان بخش خصوصی ما در قالب انجمن‌ها، جوامع یا تشکل‌ها، نقش خود را به عنوان نماینده واقعی ذینفعان این حوزه ایفا نمی‌کنند و مطالبه‌گری را با رویکرد تامین منافع جمعی دنبال نمی نمایند.
وی خاطر نشان کرد: موضوع ایجاد نظام گردشگری طی سال‌های گذشته بارها مطرح شده است؛ اگر قرار باشد نظام گردشگری به مثابه نظام پزشکی و مهندسی وجود داشته باشد باید با این رویکرد باشد که تمام اعضا بتوانند حل مشکلات را مطالبه‌گری کنند و یک صدای جمعی را شکل دهند.
*ضعف امکانات حملونقل در خراسان رضوی
سپس «محمدحسین روشنک»، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی مشهد نیز در این نشست با اشاره به حضور خیل عظیم زائران رضوی در دهه آخر صفر، اظهار داشت: ما خراسانی‌ها و مشهدی‌ها میهمانداریم اما تجربه ما در سنوات اخیر نشان داده که امکانات زیرساختی مشهد و خراسان رضوی پاسخگوی حضور چندین میلیونی زائران و گردشگران در یک پیک خاص نیست و عمدتا آن میزبانی شایسته که انتظار می رود، به واسطه بعضی خلاء‌ها، میسر نمی گردد.
وی افزود: تلاش و سرمایه‌گذاری انجام شده در حوزه زیرساخت ها برای زائران در راهپیمایی اربعین باید در خراسان و مشهد نیز صورت پذیرد. گردشگری و زیارت در وهله اول به امکانات حملونقل نیاز دارد؛ در خراسان رضوی امکانات حملونقل زمینی، ریلی و هوایی ضعیف هستند و در ایام پیک، زائران را با دشواری‌های متعددی مواجه می‌سازند.
وی متذکر شد: 20 هزار کیلومتر آزادراه در کشور ساخته شده که از این میزان 35 کیلومتر آن سهم این خطه شده است؛ در حالی که خراسان رضوی سالانه 30 میلیون گردشگر و زائر را میزبانی می‌کند.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی مشهد تصریح کرد: گردشگری آبی اهمیت داشته و باید هر امکانی را فراهم کنیم تا زائرین علاوه بر سفر زیارتی خود از برنامه‌های سیاحتی نیز بهره مند شوند و این موضوع، افزایش ماندگاری مسافر را در پی خواهد داشت. اگر بتوانیم این ماندگاری را به چهار روز برسانیم، ظرفیت اقتصادی مطلوبی را برای صنعت گردشگری فعال در این خطه که سهم بزرگی در اقتصاد آن دارد، فراهم نموده ایم.
*اما و اگرها برای توسعه گردشگری آبی
در ادامه این جلسه «محمد علایی»، رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی در سخنانی شرحی از فراز و فرودهایی که برای فراهم شدن امکان بازدید گردشگران از سدها طی شده را عنوان نموده و گفت: سد‌های استان را به دو گروه تقسیم می‌کنیم، سد بزرگ مرزی دوستی مسائل خاص خود را دارد. 23 سد دیگر در استان باقی می ماند که از این بین 4 سد برای مصرف آب شرب هستند و با رعایت برخی نکات می‌توان آن‌ها را در زمینه گردشگری آبی فعال نمود.
وی ادامه داد: وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای از این موضوع یعنی گردشگری آب استقبال خواهد کرد اما سه نکته از جمله آلوده نکردن محیط زیست، عدم عبور و مرور در داخل سد‌های آب شرب با وسایل سوخت گازوئيلی و بنزینی و اقامت در یک محدوده خاص باید رعایت شوند.
همچنین «ناصر غفران»، نایب رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق خراسان رضوی نیز در همین خصوص بیان کرد: بستر و فضای گردشگری آبی در کشور وجود داشته و در خراسان رضوی نیز باعث افزایش مدت اقامت می‌شود اما این موضوع با موانعی مواجه است.
وی افزود: بالغ بر چهار سال است که فراز و نشیب‌های موجود باعث توقف گردشگری آبی سدها شده باید بررسی شود که اگر مشکل تنها از طرف محیط زیست است، موضوع را از مسیر شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی پیگیری کنیم و در چهارچوب یک تعامل موثر، این چالش را برطرف سازیم.
*گردشگری آب، تکمیل‌کننده تجربه زیارت زائرین
سپس «امید خدادادی»، دبیر کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در همین خصوص اظهار کرد: حوزه گردشگری آبی در خراسان رضوی محدودیت‌هایی دارد. ما در استان خراسان رضوی دریا و ساحل نداریم و شاید این موضوع بزرگترین محدودیت ما در بخش گردشگری آبی باشد اما سد‌هایی داریم که می‌توانیم از آن‌ها در این زمینه به عنوان مقاصد گردشگری آبی استفاده کنیم. توسعه زیرساخت‌های مناطق اطراف سد‌های استان می‌تواند به جذب گردشگر کمک کند.
وی افزود: همچنین آب‌نما‌ها و پارک‌های آبی خوبی در مشهد و خراسان رضوی وجود دارد که می‌توانند تکمیل‌کننده تجربه یک سفر زیارتی- سیاحتی باشند. چهار پارک آبی در حال حاضر در مشهد فعال هستند که امکان استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها وجود دارد.
دبیر کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در خصوص چالش‌های موجود در حوزه گردشگری آب در خراسان رضوی بیان کرد: مهم‌ترین مشکل این حوزه محدویت منابع آبی است. کمبود در این بخش و تغییرات اقلیمی قطعا تاثیری منفی بر پایداری پروژه‌های گردشگری آبی دارد. برای کم کردن این محدودیت‌ها نیاز به مدیریت بهینه منابع آبی و ایجاد تعادل میان استفاده گردشگری و نیاز‌های کشاورزی و صنعتی وجود دارد.
خدادادی با اشاره به عدم وجود زیرساخت‌های کافی در این حوزه متذکر شد: اگر به مناطق گردشگری مانند سد کارده مراجعه کنیم، امکاناتی که برای گردشگران مناسب باشد وجود ندارد و در این مناطق نیاز به سرمایه‌گذاری داریم. موضوع فرهنگسازی و آموزش نیز در تمام حوزه‌ها مطرح است و اگر می‌خواهیم اتفاقی در این حوزه رقم بخورد، حتما باید به فرهنگسازی و آموزش ورود پیدا کنیم.
*پیشنهاد تهیه تقویم و نقشه هوشمند گردشگری
««علی محمد شریعتی مقدم»، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی در بخش دیگری از این نشست گفت: در اتاق بازرگانی ایران تهیه تقویم و نقشه هوشمند گردشگری با تمرکز بر موضوعات دارای اولویت، در دست اقدام است. سایت‌های مختلف به صورت پراکنده به این موضوع پرداخته‌اند اما جهت عمق بخشیدن به موضوعات دارای اولویت، به عنوان مثال گردشگری آب، تهیه تقویمی برای آن و حتی تعریف رویداد‌های مختلف در تمامی حوزه‌های مرتبط با بخش گردشگری، می تواند در این حوزه تسهیل‌کننده واقع شود.
وی اضافه کرد: البته تهیه این تقویم و نقشه هوشمند، کار پژوهشی و علمی نیاز دارد و کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی استان در این حوزه آمادگی همکاری خود را اعلام می دارد.
*حملونقل، دغدغه عمده فعالان بخش خصوصی در صنعت گردشگری
در ادامه «یوسف بیدخوری»، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در سخنانی، یکی از چالش های بخش گردشگری استان خراسان رضوی را در حوزه حمل و نقل عنوان کرد و گفت: بخش خصوصی فعال در این حوزه، بارها خواستار ساماندهی این موضوع شده اما این مقوله نیازمند سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت ها می باشد.
وی با بیان اینکه از سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری در بحث ایجاد زیرساخت ها در موضوع گردشگری آبی استقبال می کنیم، عنوان کرد: پیشنهاد می‌کنم از هم‌اکنون کمیته‌ای متشکل از دستگاه‌های اجرایی و متولی و نمایندگان بخش خصوصی در این حوزه تشکیل شود و علاوه بر شناسایی مشکلات، راهکارهای لازم را نیز در این حوزه ارائه نماید.
*لزوم انعقاد تفاهمنامه بین دستگاه‌های ذی‌ربط در موضوع گردشگری آبی
«سید حسن گیتی‌پسند»، فعال حوزه گردشگری آبی در بخش دیگری از این جلسه اظهار کرد: ایران با داشتن 5800 کیلومتر ساحل، بهره برداری درآمدی لازم را از این ظرفیت نداشته است. تاکیدات بر توسعه اقتصاد دریامحور مطرح شده، به ناگاه دستگاه ها و نهادها را در این حوزه بسیج نموده است.
وی ادامه داد: باید از ظرفیت‌های موجود از جمله سدها و رودخانه‌ها استفاده کرد. در صورت توجه به گردشگری آبی، کارآفرینی، اشتغالزايی، جذب توریست داخلی و خارجی و حتی همکاری مشترک اقتصادی با کشورهای همسایه نیز محقق می شود.
این فعال حوزه گردشگری آبی تصریح کرد: هماهنگی بین دستگاه‌ها یکی از چالش‌های این حوزه است و اتاق بازرگانی در اولین اقدام خود باید یک توافقنامه اجرایی میان دستگاه‌های ذی‌ربط تنظیم نماید تا هماهنگی لازم در این حوزه انجام بگیرد. یکی دیگر از چالش‌های این حوزه، دخالت مراجع یا دستگاه‌های غیرمرتبط در تصمیمات مدیریتی است.
*سهم کم خراسان رضوی از اعتبارات بخش آب
در ادامه «سید حمید میرقاسمی»، مدیر برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی به ایراد سخن پرداخت و گفت: در سال 1398 سه سد جهت فعالیت گردشگری آبی در استان معرفی شد اما پس از گذشت پنج سال و علی‌رغم وجود مصوبات متعدد، سازمان محیط زیست بر اساس ملاحظات خود مجوزی صادر نکرده و به دلیل عدم صدور مجوز محیط زیستی، گردشگری آبی این مناطق در تعلیق قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: در بحث اعتبارات نیز تحقیقاتی انجام گرفته و 12 شاخص در نظر گرفته شده است. خراسان رضوی دو درصد از اعتبارات ملی سهم دارد که بر اساس تحقیق مذکور این نسبت باید 6.5 درصد باشد. همچنین اعتبارات لازم برای زائرین و گردشگران نیز باید در محاسبات مذکور مدنظر قرار بگیرد. در حوزه آب نیز تنها 1.8 درصد از اعتبارات این بخش به استان اختصاص داده می‌شود که متاسفانه بر اساس سرانه در رتبه 28ام کشور قرار داریم. تاکنون 14 سد در سطح استان شناسایی شده است که ظرفيت طرح گردشگری را دارند.
*به زودی سومین سد طرقبه احداث خواهد شد
«سید احمد پورموسوی»، مدیر سرمایه‌گذاری منطقه گردشگری چالیدره نیز در این جلسه گفت: با تلاش شرکت آب منطقه‌ای استان و مدیریت شهری طرقبه، چالیدره امروزه یکی از مناطق گردشگری موثر در کشور است. در حال حاضر سالانه حدود 1.5 میلیون زائر و گردشگر در این منطقه حضور پیدا می‌کنند که طبق نظرسنجی‌ها بیش از 80 درصد این افراد با هدف تفریحات آبی وارد مجموعه ما شده و در کنار آن از خدمات دیگر نیز استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه با همکاری و مساعدت شرکت آب منطقه‌ای مجوز ساخت سومین سد طرقبه پس از بند گلستان و سد چالیدره اخذ شده است، خاطر نشان کرد: امیدواریم تا پایان سال کلنگ سد ارغوان‌دره زده شود. این سد با ظرفیت حدود 500 هزار متر مکعب ساخته خواهد شد و علاوه بر مجوزهای شرکت آب منطقه‌ای، استعلامات محیط زیستی آن نیز اخذ شده است.
