رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با ابراز خرسندی از حضور پرشور فعالان اقتصادی ایرانی و روسی در اجلاس کازان فروم 2023، گفت: پیشینه تاریخی، فرهنگی و تمدنی ایران و روسیه بسیار ارزشمند بوده و تکیه‌گاه و انگیزه‌ای قوی برای افزایش همکاری‌های دوجانبه است.

غلامحسین شافعی در نشست رسمی «گفت‌وگوی تجاری روسیه و ایران» که با مدیریت سرگئی کاتیرین، رئیس اتاق بازرگانی و صنعت فدراسیون روسیه برگزار شد، افزود: روابط ایران و فدراسیون روسیه به‌ویژه در زمینه‌های تجاری و اقتصادی از چشم‌انداز مثبت و رو به رشدی برخوردار بوده و تحولات خوبی برای آتیه این روابط مورد انتظار است.

او ادامه داد: اکنون، اقتصاد ایران با برخورداری از زیرساخت‌های گسترده، پتانسیل‌های متعدد اقتصادی، توسعه بخش‌های تولیدی کارآمد و قادر به رقابت در سطح بین‌المللی، منابع انسانی با دانش و مهارت بالا و همچنین مدیریت خلاق، کارآمد و تحول‌گرا، آماده همکاری با شرکای بالقوه در زمینه توسعه مراودات تجاری و صنعتی است.

رئیس اتاق ایران با بیان اینکه بر اساس تحقیقات به‌عمل‌آمده توسط کارشناسان بین‌المللی، ایران یکی از مهم‌ترین اقتصادهای رو به رشد، با ثبات و تأثیرگذار در منطقه خاورمیانه خواهد بود، تصریح کرد: ایران با برخورداری از شرایط ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی قابل‌توجه، جایگاهی مهم در میان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) داشته و در تأمین امنیت اقتصادی و انرژی جهان نقش مهمی را ایفا می‌کند. همچنین قرار گرفتن در مسیر کریدورهای ترانزیتی شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب، باعث شده تا شاهراه‌های بزرگ تجاری جهان در دریا و خشکی از ایران و یا نزدیکی ایران عبور کند.

شافعی ادامه داد: ایران با 15 کشور دارای مرز آبی و خاکی است و درنتیجه به‌عنوان مسیری امن، کوتاه و ارزان به‌عنوان سکویی برای دسترسی کشورها نه‌تنها به بازار داخل ایران، بلکه بازار 400 میلیون نفری منطقه مطرح است.

او اظهار کرد: در سال‌های اخیر قوانینی ازجمله قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین بهبود مستمر محیط کسب‌وکار برای نیل به این هدف در ایران به تصویب رسیده‌اند و درواقع پیدایش فضای مثبت پس از برجام در کنار موقعیت ویژه ایران، چشم‌اندازی پایدار و رو به رشد برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های اقتصادی بالأخص با کشورهای اروپایی ایجاد کرده است.

شافعی با اشاره به ظرفیت‌های توسعه روابط اقتصادی با ایران، تأکید کرد: ایران پتانسیل‌های هم‌ردیف مصرف ترکیه، ذخایر نفتی عربستان، ذخایر گازی روسیه و ذخایر معدنی استرالیا را در خود جمع کرده و این یک موهبت بزرگ است که بن‌مایه و توجیه توسعه روابط در هر حوزه‌ای محسوب می‌شود.

تاتارستان، دروازه تجارت ایران و روسیه

رئیس اتاق ایران در ادامه نشست، با اشاره به برگزاری چهاردهمین اجلاس «کازان 2023 – روسیه و جهان اسلام» در جمهوری تاتارستان فدراسیون روسیه، گفت: در میان جمهوری‌های فدراسیون روسیه، تاتارستان به‌عنوان یکی از توسعه‌یافته‌ترین مناطق اقتصادی روسیه از اهمیت ویژه‌ای برای ایران برخوردار است و ما حساب ویژه‌ای برای توسعه روابط دوجانبه از مسیر این جمهوری باز می‌کنیم.

شافعی ادامه داد: فعالیت‌های بالقوه تاتارستان در زمینه صنعت، خودروسازی، تولید کامیون کاماز، پتروشیمی، پلی‌اتیلن، صنعت نفت و حضور شرکت تات نفت به‌عنوان چهارمین شرکت بزرگ نفتی بر جذابیت‌های این جمهوری برای عاملان اقتصادی ایرانی می‌افزاید.

او با تأکید بر اینکه تقویت همکاری‌ها و افزایش تعاملات به‌خصوص در بخش‌های اقتصادی با کشورهای منطقه از اولویت‌های ایران است، گفت: روابط روسیه و ایران اکنون مرحله جدیدی از توسعه را تجربه می‌کند و کارشناسان تخمین می‌زنند که تجارت بین روسیه و ایران در پنج سال آینده به 40 میلیارد دلار برسد.

رئیس اتاق ایران ادامه داد: نیازهایی برای افزایش همکاری تقریباً در همه زمینه‌ها وجود دارد؛ از کشاورزی تا فناوری پیشرفته، از انرژی تا مهندسی مکانیک، نساجی و گردشگری. سرمایه‌گذاری‌های متقابل، همکاری در مناطق ویژه اقتصادی و همچنین همکاری‌های بین منطقه‌ای که از ظرفیت فوق‌العاده‌ای برخوردارند

به عقیده شافعی، واقعیت‌های جدید اقتصادی و مسائل مرتبط با تجارت خارجی فرصت‌های جدیدی را برای همکاری فی‌مابین کشورهای دوست در بازار روسیه و منطقه اوراسیا فراهم کرده و برای ما، تاتارستان به‌منزله دروازه ورود به بازار روسیه است.

او بر این نکته تأکید کرد که با چشم‌انداز فعلی توسعه مناسبات تجاری ایران و روسیه، باید تمهیداتی برای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی، گمرکی و بندری همپای توسعه تجارت اندیشیده شود؛ چراکه فعلاً، ناکافی بودن این زیرساخت‌ها یک تهدید و دست‌انداز برای آینده تجارت محسوب می‌شود.

ظرفیت‌ها، با اراده قوی به توسعه همکاری‌ها منجر می‌شوند

رئیس اتاق ایران تأکید کرد: شرایط نوین و تحولاتی که در عرصه بین‌المللی به وقوع پیوسته است زمینه‌های جدید و گسترده‌ای را برای توسعه همه‌جانبه روابط تجاری دو کشور فراهم آورده است. ظرفیت‌های موجود در دو کشور ایران و روسیه می‌تواند در کنار یک اراده قوی، یک برنامه منسجم و یک رشته اقدامات هماهنگ منجر به افزایش روزافزون سطح همکاری‌های اقتصادی شود. اتاق ایران از هرگونه همکاری در زمینه‌های گوناگون اقتصادی و بازرگانی استقبال می‌نماید.

شافعی افزود: دو کشور ایران و روسیه از دیرباز دارای روابط سنتی و همسایگی، اشتراکات جغرافیایی، هماهنگی سیاسی، و برخی اشتراکات فرهنگی بوده‌اند، و تجار و بازرگانان دو کشور نیز از گذشته‌های دور در ارتباط و مراودات تجاری با یکدیگر بوده‌اند.

او ادامه داد: فدراسیون روسیه به‌عنوان یک اقتصاد بزرگ و رو به رشد که با موفقیت امواج بحران‌های مختلف را به‌سلامت پشت سر می‌گذارد، مطمئناً می‌تواند به جایگاه مناسبی در نظام اقتصاد جهانی دست یابد. این امر منوط به تعامل فراگیر با سایر کشورها و به‌ویژه کشورهای همسایه آن و ایران است. بااین‌حال، و با توجه به پتانسیل‌های بالقوه فراوان در امر تجارت میان دو کشور و به‌رغم رشد چشمگیر این روابط هنوز از سطح مناسب و قابل‌قبول فاصله داریم و امیدواریم با برگزاری چنین نشست‌هایی این امکان برای تجار و صنعتگران دو کشور مهیا شود که سطح مبادلات را بیش‌ازپیش افزایش داده و تحرک جدیدی به این روابط ببخشند.

شافعی ابراز امیدواری کرد: با اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا در آینده نزدیک، و سپس در بازه زمانی پنج سال آینده شاهد رشد روزافزون روابط تجاری، اقتصادی و صنعتی دو کشور باشیم و البته این مهم منوط به تکمیل زیرساخت‌های روابط ازجمله امکانات حمل‌ونقلی و لجستیکی است.

رئیس اتاق ایران، توجه به اطلاع‌رسانی در خصوص توانمندی‌های تجاری دو کشور و معرفی فرصت‌های تجاری را خواستار شد و گفت: سرمایه‌گذاری مشترک و تولید و صادرات، تکمیل زیرساخت‌های حقوقی در سایر زمینه‌ها و توجه به قیمت تمام‌شده محصولات و اصل رقابت در تجارت از مواردی است که باید موردتوجه دو طرف قرار بگیرد.

او افزایش کمی و کیفی بخش‌های رایزنی بازرگانی در دو کشور به‌عنوان ابزاری برای مساعدت به شرکت‌های صادراتی و همچنین مساعدت و تسهیل هرچه بیشتر در اعطای روادیدهای تجاری طولانی‌مدت به تجار را نیز از ملزوماتی برشمرد که برای توسعه تجارت مفید است.

رئیس اتاق ایران، ابراز امیدواری کرد: با توجه به دستیابی به توافقات بین بخش‌های مختلف دو کشور هرچه سریع‌تر شاهد ارتقاء جایگاه بخش‌های تجارت و صنعت در روابط دو کشور باشیم و این نشست بتواند با توجه به چهره‌های کلیدی شرکت‌کننده، بسیار مثمر ثمر باشد.

در ادامه نشست، علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به اقداماتی که برای توسعه تجارت ایران و روسیه انجام شده است، گفت: اینکه چرا ما نتوانستیم در یک سال اخیر باوجود اقدامات، از ظرفیت بازار دو کشور استفاده کنیم دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها ناآگاهی تجار دو کشور از ظرفیت‌های متقابل است.

او ادامه داد: با هماهنگی وزارت صمت و بخش خصوصی تلاش شد زمینه آشنایی کشورهای دو کشور فراهم شود و حضور شرکت‌های دارویی ایران در روسیه و پذیرش هیات‌های مرتبط در روسیه، به فعالان روسی اثبات کرد که ایران در این حوزه‌ها پیشرفت قابل‌توجهی داشته است.

پیمان پاک با اشاره به توانمندی‌های ایران در حوزه‌های دارو و خودرو، ابراز امیدواری کرد: دو کشور در این حوزه‌ها بتوانند همکاری‌های شایانی داشته باشند.

او همچنین حوزه پوشاک را ازجمله حوزه‌های دارای ظرفیت برای همکاری ایران و روسیه عنوان کرد که می‌تواند تصور سنتی از توانمندی‌های ایران که در حوزه کشاورزی بوده است را اصلاح کند.

پیمان پاک با اشاره به همکاری‌های بانکی ایران و روسیه، گفت: بازرگانان و فعالان اقتصادی دو کشور می‌توانند از این مسیر استفاده کنند و تاکنون بیش از 100 میلیون دلار از تجارت دوجانبه مشمول ضمانت‌های صادراتی شده است.

او با اشاره به برنامه‌های ایران برای خرید کشتی‌های رورو جدید و استفاده از آنها در دریای خزر، تلاش روسیه برای توسعه بنادر شمالی دریای خزر و تأمین مالی برای خرید کشتی‌های جدید را برای توسعه مناسبات دوجانبه راهگشا دانست.

در بخش دیگری از این نشست، هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه نیز با اشاره به جایگاه استراتژیک دو کشور، گفت: گسترده جغرافیایی شمال ایران و جنوب روسیه جایگاه مهمی در ارتباطات تجاری است و پایگاهی برای کشورهای اسلامی و منطقه محسوب می‌شود که می‌تواند رونق اقتصادی را برای همه ذینفعان به ارمغان بیاورد.

تیزهوش تابان، ادامه داد: ایران، از گذشته به‌واسطه قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، یکی از بازیگران اثرگذار در تجارت جهانی بوده و این مسئله همچنان به تکمیل کریدورها و همکاری ایران، روسیه و سایر کشورهای منطقه تکرار شدنی است.

او اظهار کرد: با در نظر گرفتن این حقیقت که همه کشورهای دارای بالاترین رشد اقتصادی، سهم قابل‌توجهی در تجارت جهانی دارند، به کشورهای آسیای میانه توصیه می‌کنم برای توسعه اقتصادی، به حرکتی که ایران و روسیه برای تقویت مناسبات آغاز کرده‌اند بپیوند.

شواهد فصل جدید روابط روسیه و ایران

همچنین در این نشست، لئونید لوژچکو، رئیس شورای تجاری روسیه و ایران، با اشاره به شروع فصل جدیدی در روابط اقتصادی با ایران، گفت: تجارت در حوزه‌های کشاورزی و غذایی، به‌خصوص در دوره تحریم ازجمله ظرفیت‌های دوجانبه است که می‌تواند در دوره جدید به ارقام بالاتری برسد.

لوژچکو، فرصت را برای همکاری صنعتی دو کشور نیز مهیا دید و افزود: همکاری‌های ریلی، همکاری‌های نفتی و همچنین ظرفیت‌های همکاری در صنعت خودرو ازجمله شواهدی است که بر ظرفیت همکاری‌های صنعتی روسیه و ایران دلالت دارد.

او با بیان اینکه تجارت آزاد میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران قابل حصول است، اظهار کرد: اقداماتی که در مذاکرات دوجانبه و چندجانبه دنبال می‌شود می‌تواند بخشی از مشکلات فعلی را برطرف کند و مسیر را برای جهش مناسبات اقتصادی و تجاری فراهم سازد.

در ادامه نشست، برخی از مسئولان اقتصادی روس و فعالان اقتصادی دو کشور به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند و حسب مورد، پاسخ‌هایی از سوی اعضای پنل «گفت‌وگوی تجاری روسیه و ایران» ارائه شد.

در پایان، سرگئی کاتیرین، رئیس اتاق بازرگانی و صنعت فدراسیون روسیه ضمن جمع‌بندی مسائل مطرح شده در این نشست، گفت: ایران و روسیه برای تکمیل کریدور ریلی شمال و جنوب مشغول کار هستند و در حوزه نفت هم قراردادهای بزرگی بین دو کشور منعقد شده که نشان می‌دهد دولت‌ها مشغول کار هستند و تصمیم به توسعه روابط دارند.

کاتیرین تأکید کرد: ما باید اطلاعات بین شرکای ایران و روسیه را افزایش دهیم تا به شناخت برسند و مشکلات موجود در مسیر تجارت که جناب شافعی بارها به آنها اشاره کرده است را حل‌وفصل کنیم تا با جهش تجارت دوجانبه، مانعی بر سر تحقق اهداف ایجاد نشود.