به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، در هفته‌های اخیر، به موضوع تورم، دلایل پایداری این پدیده طی 4 دهه در ایران و راهکارهای مهار تورم در کوتاه مدت و میان مدت از نظر زمان اثرگذاری، با تکیه بر پژوهش دفتر مطالعات و پژوهش‌های اتاق مشهد پرداختیم و امروز گریزی به مطالعات حوزه تولید این تحقیق می‌زنیم. پژوهش دفتر مطالعات و پژوهش‌های اتاق بازرگانی خراسان رضوی با عنوان «راهکارهای مهار تورم و رشد تولید» به بررسی زوایای این دو حوزه و راهکارهای تحقق شعار سال پرداخته است.
در این تحقیق، راهکارهای رشدآفرینی و رونق تولید، دارای چندین سرفصل است؛ در وهله نخست، به «کاهش موانع موجود برای ورود به کسب و کار» و رفع این موانع اشاره شده است. سپس، از لزوم «پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد» و چگونگی تحقق این امر سخن به میان آمده است.
«کاهش جذابیت فعالیت‌های رقیب تولید» و «حمایت‌های تولید» با تکیه بر تقویت تامین مالی تولید، کاهش اصطکاک‌های تولید و بازارسازی و اصلاح شبکه توزیع داخلی و خارجی، دیگر موضوعاتی است که در این پژوهش به عنوان راهکارهای رشدآفرینی و رونق تولید به آن اشاره شده است.
از دیگر سرفصل‌های این پژوهش در حوزه رونق تولید می‌توان از «اجرای ابرپروژه‌های پیشران» و «گسترش صادرات» نام برد که در ادامه، به تفصیل به راه‌های تحقق هر یک از این راهکارها می‌پردازیم.
چگونگی کاهش و رفع موانع موجود برای ورود به کسب و کار
در سالیان اخیر، سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی بارها از وجود قوانین و مقررات دست و پاگیری که مانع ورود آنها به عرصه‌های کسب و کار شده یا ورود در این حوزه را برای آنها کُند و زمانبر کرده است، گلایه داشته اند. هر چند در این سال‌ها دولت تلاش کرد با اقداماتی همچون راه اندازی درگاه مجوز کسب و کار، شرایط را در این حوزه تسهیل کند؛ اما همچنان مسائل و موانعی وجود دارد که فعالان اقتصادی را بعضا از سرمایهگذاری در کسب و کارها و ورود به این حوزه منصرف می‌کند.
طبق مطالعات صورت گرفته از سوی دفتر مطالعات و پژوهش‌های اتاق بازرگانی مشهد، ثبت‌محوری حداقل 30 درصد از مجوزها ( بدین معنا که فرد در سامانه ملی مجوزهای کشور، یک شغل را انتخاب و مشخصاتش را بارگذاری کند و سپس سامانه به صورت خودکار به فرد شناسه یکتا بدهد)، حذف محدودیت‌های مقداری در مجوزهای شغلی، شفافیت پیش‌نیازهای کسب مجوز در سامانه G4B ( درگاه ملی مجوزهای کشور)، اجرای قاعده صدور خودکار مجوز در صورت عدم پاسخگویی نهاد مجوزدهنده در مهلت مشخص، تسهیل روندهای اداری دخیل در فرایند صدور مجوز، ساماندهی به نظام مجوزدهی کشور، هدفمندی صدور مجوز فعالیت بنگاه‌های اقتصادی براساس نیازسنجی بازار داخلی و خارجی و توسعه دولت الکترونیک و عملیاتی سازی الگوی ملی ایجاد پنجره کسب و کار در راستای تسریع و تسهیل در فرایندهای صدور مجوزهای کسب و کار، برخی از راهکارهای کاهش و رفع موانع ورود به کسب و کار است.
رونق تولید در گرو افزایش پیش‌بینی پذیری اقتصاد
یکی از مهم‌ترین گلایه‌ها و انتقادات فعالان اقتصادی به ویژه تولیدکنندگان همواره به موضوع عدم پیش‌بینی پذیری اقتصاد ایران اشاره داشته است. تولیدکنندگان می‌گویند به دلیل صدور قوانین و آیین‌نامه‌های خلق‌الساعه و افزایش نرخ ارز و قیمت‌های دستوری… نمی‌توانند وضعیت نرخ مواد اولیه، میزان فروش و… خود را حتی برای آینده‌ای نزدیک پیش‌بینی کنند و همین مسئله ضرر و زیان زیادی را بر آنها تحمیل می‌کند.
اما چه راهکارهایی برای افزایش پیش‌بینی پذیری اقتصاد وجود دارد؟
در تحقیق مزبور، به استفاده از سازوکار بورس کالا برای تعیین قیمت و ارتقای شفافیت، پیش بینی پذیر نمودن قیمت کالاها و خدمات دولتی (مثل نرخ خوراك، سوخت، برق)، پوشش ریسک نوسانات قیمت مواد اولیه (با ایجاد بازار معاملات آتی)، ثبات مقررات و رویه های اجرایی (مثل تعرفه ها و ممنوعیت‌های صادراتی) و افزایش پیش بینی پذیری با ایجاد ابزارهای مالی جدید و کاهش پیامدهای منفی کنترل‌های ارزی بر صادرات، به عنوان اقدامات موثر در این حوزه اشاره شده است.
کاهش جذابیت فعالیت های رقیب تولید
سرازیر شدن سرمایه‌ها به سمت و سوی فعالیت‌های غیرمولد و بازارهای سکه، طلا و ارز و… باعث از رونق افتادن فعالیت‌های تولیدی و مشکلات تامین نقدینگی در این حوزه می‌شود. کارشناسان اقتصادی معتقدند در صورت کاهش جذابیت فعالیت‌های رقیب تولید، می‌توان به رونق گرفتن دوباره تولید تا حدی امیدوار بود.
کاهش بار مالیات بر بخش تولید و وضع مالیات بر فعالیت های غیرمولد و سوداگرانه (بورس اوراق بهادار بازار ارز، بازار طلا و فلزات گرانبها، بازار ملک و زمین و مالیات بر سپرده‌های بانکی)، از جمله راهکارهای کاهش جذابیت فعالیت های رقیب تولید است.
ضرورت حمایت‌های واقعی از تولید
تقویت زنجیره های تولید، تقویت تامین مالی تولید و کاهش اصطکاک‌های این حوزه، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به حمایت واقعی از بخش مولد بینجامد.
بر اساس پژوهش مذکور، تقویت زنجیره‌های تولید، با جهت دهی منابع، حمایت ها و مشوق های دولتی با هدف داخلی سازی و تکمیل زنجیره ارزش و اقداماتی از قبیل: ارائه تسهیلات مناسب و ارزان قیمت به تولیدکنندگان و صادرکنندگان و تنظیم تعرفه های واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای مبتنی بر حمایت منطقی و منطبق با مزیت های رقابتی از تولید داخلی آنها و در جهت تسهیل فعالیت های تولیدی صادرات‌گرا، پرداخت تسهیلات مالیاتی، بیمه ای و…، حمایت از سرمایهگذاری خارجی، بازنگری در طرح‌های توسعه ای با هدف تخصیص بهینه منابع تولید و متوقف کردن طرح‌های بدون توجیه فنی و مالی، حمایت از شکل‌گیری اکوسیستم‌های استارت‌آپی و بهره گیری از ظرفیت شرکت‌های فناور و دانش بنیان و حمایت از ایجاد کنسرسیوم‌های متشکل از بنگاه‌های حوزه‌های متنوع تولیدی با هدف هم افزایی ظرفیت‌های و توانمندی‌های فنی، نیروی انسانی و مالی میسر می‌گردد.
بازارسازی و اصلاح شبکه توزیع داخلی و خارجی
تقویت جایگاه تأمین کنندگان خرد کالا در کشور، استفاده از ظرفیت فضای مجازی و استارتاپ ها برای توزیع کالا، استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور، تخصصی تر کردن امور نظارت در دستگاه های متولی و تدوین بسته های سرمایهگذاری در شاخه های مختلف همچون گردشگری، تولیدات صنعتی، مجتمع های کشاورزی، پزشکی، معادن و …از جمله اقداماتی است که می‌توان به منظور بازارسازی و اصلاح شبکه توزیع داخلی و خارجی در راستای تحقق رونق تولید به کار بست.
اجرای ابرپروژه‌های پیشران
اجرای ابرپروژه‌های پیشران که زنجیره‌ای از فعالیت‌های تولیدی را رقم می‌زنند، یکی دیگر از اقداماتی است که در پژوهش دفتر مطالعات و پژوهش‌های اتاق مشهد به عنوان یکی از راهکارهای رشد آفرینی و رونق تولید به ان اشاره شده است.
این امر از طریق تعیین متولی متمرکز و تعیین و تامین مالی ابرپروژه‌های پیشران به شکلی غیرتورمی امکان‌پذیر است.
در این تحقیق از ارزآوری، اشتغال‌زایی، پیوندهای پسینی و پیشینی و خلق مزیت پایدار، به عنوان معیارهای تعیین پروژه‌های پیشران سخن به میان آمده است.
الزامات اجرای پروژه‌های پیشران نیز شامل: انتخاب پروژه‌هایی که واجد حداقل یکی از معیارهای چهارگانه باشند، استفاده از شیوه‌های غیرتورمی برای اجرای پروژه‌ها و تأمین مالی آنها، اتکا به ظرفیت بخش غیردولتی برای اجرای پروژه‌ها و اجرای انواع قراردادهای مشارکت عمومی خصوصی و جذب سرمایه گذار خارجی برای اجرای پروژه‌ها در پروژه‌های ارزبر یا نیازمند انتقال فناوری، می‌باشد.
گسترش صادرات راهی برای رونق تولید
بر کسی پوشیده نیست که یکی از راهکارهای رونق تولید هر کشوری، افزایش صادرات و توسعه بازارهای صادراتی است.
گسترش صادرات از طریق تقویت و توسعه خوشه‌های صادرات گرا و تدوین برنامه‌های راهبردی، تقویت و حمایت از تشکل‌های صادرات گرا از قبیل کنسرسیوم‌های صادراتی، اتحادیه‌های صادراتی، شرکت‌های مدیریت صادرات و …، راه اندازی صندوق حمایت از صادرات و تأمین منابع از محل واردات، تأسیس پایانه‌های صادراتی تخصصی در مرزهای کشور به منظور توسعه صادرات هدفمند، برقراری بیمه عمومی صادرات، ایجاد مراکز آموزش عالی صادرات، طراحی و بسته بندی کالاهای غیرنفتی، پیشنهادات جهت تبدیل مناطق مستعد مرزی به منطقه ویژه یا آزاد با هدف جذب سرمایهگذار داخلی و خارجی و توسعه صادرات و… امکان پذیر است.
