تازه‌‌‌ترین گزارش سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) از تحولات تولید صنعتی جهان گویای ضعیف‌شدن اثرات بحران کووید-19 در طول سه‌ماه دوم 2022 است. در عین حال، رشد صنعتی جهان در فصل دوم 2022 به کمترین سطح خود طی شش‌فصل اخیر رسیده است.

نتایج آخرین برآورد شاخص تولید صنعت جهان از بازگشت چین به رشد تولید در ششمین ماه از سال 2022 خبر می‌دهد. در عین حال، نتایج گزارش «یونیدو» از تولید صنعتی جهان در فصل دوم 2022 از رشد 1/ 3درصدی جهان خبر می‌دهد. برندگان این جهش ملموس نیز عمدتا در قاره آمریکا بودند؛ جایی که آمریکا و کانادا، کل آمریکای جنوبی و مکزیک توانستند سطح قابل‌توجهی از رشد تولید را تجربه کنند. به‌رغم این نتایج، گزارش نشان می‌دهد که همه‌گیری کرونا همچنان تاثیر قابل‌توجهی بر تولید صنعتی جهان داشته؛ گرچه این اثر در میان مناطق و بخش‌‌‌های صنعتی، متفاوت بوده است. از سوی دیگر، ادامه روند تنش میان روسیه و اوکراین با توجه به اثرات آن بر عرضه موادخام، مواد غذایی و انرژی، همچنان منبعی مهم از نااطمینانی در ماه‌‌‌های آینده تلقی می‌شود. این امر مشکلات زنجیره تامین جهانی را تشدید کرده و به افزایش قیمت کالاها و تورم عمومی در سراسر جهان منجر شده است. در 16رشته فعالیت صنعتی مورد بررسی در گزارش «یونیدو»، ریتم رشد، نوسانی و متفاوت بوده است. برای مثال بعد از مدت‌‌‌ها بالاخره رشد بخش خودرو مثبت بوده، ضمن اینکه پررشدترین بخش شامل صنایع نساجی، کامپیوتر و قطعات الکترونیکی و های‌تک، بخش نوشیدنی، کک و پتروشیمی و غذاست. براساس این گزارش، پس از کاهش تولید صنعتی در 2020 به دنبال همه‌گیری کرونا در جهان و بهبودی‌ای که پس از آن در 2021 اتفاق افتاد، تولید صنعتی با سرعتی پایدار به رشد خود ادامه داده، به طوری‌‌‌که در سه‌ماه دوم 2022 رشد سالانه 1/ 3درصدی را به ثبت رسانده است. این درحالی است که رشد سالانه بخش صنعت جهان در سه‌ماه اول 2022 و سه‌ماه چهارم 2021 (دو فصل گذشته) به ترتیب 7/ 3 و 4/ 3‌درصد بوده است که نشان می‌دهد، سرعت رشد تولید صنعتی در سه‌ماه دوم 2022 افت کرده است. روند رشد سالانه تولید صنعتی جهان از سال‌های قبل از همه‌گیری کرونا نشان‌دهنده بهبود جهانی است. گرچه تولید با سرعتی متعادل درحال رشد است؛  اما نسبت به پیش از همه‌گیری کرونا سطح بالاتری دارد.

از سوی دیگر، بررسی تغییرات تولید صنعتی به صورت منطقه‌‌‌ای نشان می‌دهد که بخش تولید در آمریکای لاتین و کارائیب رشد سالانه 9/ 4درصدی را در سه‌ماه دوم 2022 به ثبت رسانده که مربوط به بهبود تولید در برزیل و نرخ رشد فوق‌‌‌العاده 20درصدی در کلمبیاست. تولید صنعتی در آمریکای شمالی نیز رشد خود را با نرخ 5/ 4درصدی ادامه داده که از نتایج عملکرد قوی ایالات‌متحده آمریکا در این بخش است. با این حال، تولید صنعتی در آسیا و اقیانوسیه در مقایسه با سه‌ماه اول 2022 با افت سرعت مواجه بوده و نرخ رشد سالانه به 1/ 3‌درصد رسیده است.  این مساله تا حد زیادی مربوط به رشد 3/ 2درصدی چین است که کمترین نرخ رشد تولید صنعتی این کشور در طول دوسال گذشته محسوب می‌شود و به‌دنبال اقدامات محدودکننده کرونا در برخی از شهرهای بزرگ صنعتی این کشور ایجاد شده است. رشد تولید صنعتی در ژاپن نیز با نرخ 6/ 3درصدی در این دوره با افت شتاب مواجه بوده است. از سوی دیگر، هند و دیگر کشورها نرخ رشد تولید بالاتر از 10‌درصد را به ثبت رسانده‌‌‌اند، به طوری‌‌‌که تولید در عربستان‌سعودی، قرقیزستان و ویتنام بیش از 20‌درصد رشد داشته است.  با وجود تنش‌‌‌های اوکراین، تولید صنعتی در اروپا با رشد 6/ 1درصدی همچنان مثبت بوده است. اما با توجه به ادامه اختلال‌‌‌ها در زنجیره تامین و افزایش قیمت کالاهای پایه، این رشد ممکن است با خطر مواجه باشد. داده‌‌‌های محدود «یونیدو» از آفریقا گویای رشد 3/ 3درصدی تولید صنعتی در این منطقه است که به دنبال نرخ‌های رشد پایدار در نیجریه و مصر، همراه با افزایش تولید در آنگولا، موریتانی و دیگر اقتصادهای این منطقه ایجاد شده است.  بررسی‌‌‌های «یونیدو» از تغییرات تولید صنعتی در میان گروه‌‌‌های مختلف کشورها نیز نشان می‌دهد که تولید صنعتی در میان اقتصادهای صنعتی که حدود 90‌درصد از تولید صنعتی جهان را تشکیل می‌دهند، در سه‌ماه دوم 2022 رشد سالانه 6/ 2درصدی داشته، به طوری‌‌‌که نسبت به سه‌ماه اول کاهش داشته است و کمترین نرخ رشد از سه‌ماه چهارم 2020 محسوب می‌شود.  در گروه اقتصادهای صنعتی، بهترین عملکرد مربوط به اقتصادهای صنعتی با درآمد متوسط با نرخ رشد سالانه 7/ 2درصدی بوده است و پس از آن اقتصادهای صنعتی با درآمد بالا با نرخ رشد 4/ 2درصدی قرار دارند. کلمبیا با نرخ رشد 21درصدی بهترین عملکرد و بلاروس با منفی 10‌درصد بدترین عملکرد را در میان کشورهای این گروه داشته‌‌‌اند.

از سوی دیگر، یافته‌‌‌های این گزارش نشان می‌دهد با وجود اینکه رشد تولید صنعتی در میان گروه اقتصادهای درحال صنعتی‌شدن ناهمگون بوده است، ولی در کل این گروه توانسته است در سه‌ماه دوم 2022 رشد سالانه 4/ 10درصدی را ثبت کند.  گرچه این کشورها سهم کمتری از تولید صنعتی جهان دارند، ولی کشورهای این گروه از بخش صنعتی قوی‌‌‌تر و تغییر به سمت صنایعی با بهره‌‌‌وری و شدت فناوری بالاتر بیشترین سود را می‌‌‌برند. با وجود این، تفاوت آشکاری در میان اقتصادهای با سطح درآمد مختلف وجود دارد. اقتصادهای با درآمد متوسط و بالا به ترتیب رشد 10 و 13 درصدی را تجربه کرده‌‌‌‌‌‌اند؛ اما اقتصادهای با درآمد پایین هنوز نتوانسته‌‌‌اند از اثرات بحران کووید-19 بهبود پیدا کنند، به طوری‌‌‌که تولید صنعتی آنها همچنان پایین‌‌‌تر از پیش از کروناست و در سه‌ماه دوم 2022 نیز با کاهش رشد قابل ملاحظه‌ای نسبت به سه‌ماه اول مواجه بوده‌اند. گروه دیگری از کشورها تحت عنوان اقتصادهای صنعتی درحال ظهور نیز گروه خاصی از اقتصادهای با درآمد پایین و متوسط هستند که بخش صنعت آنها پویایی قابل‌توجهی در سال‌های اخیر داشته است. تحقیقات «یونیدو» نشان می‌دهد که این گروه از اقتصادها بهبودی قابل‌توجهی از همه‌گیری کرونا داشته‌‌‌اند و سایر گروه‌‌‌ها را پشت سر گذاشته‌‌‌اند. با این حال، پویایی آن در سه‌ماه دوم 2022 کاهش یافته که عمدتا به دلیل کاهش نرخ رشد چین و عملکرد منفی برخی از اقتصادهای این گروه بوده است. کشورهایی همچون ویتنام، هند، مالزی، اندونزی، چین و سریلانکا در این گروه قرار دارند.  طبق این گزارش، اثر همه‌گیری کرونا بر بخش‌‌‌های صنعتی که براساس شدت تکنولوژی طبقه‌‌‌بندی شده‌‌‌اند، متفاوت بوده است. در کل، در سه‌ماه دوم 2022 تمامی بخش‌‌‌های صنعتی به رشد خود ادامه داده‌‌‌اند؛ ولی سرعت رشد آنها کاهش داشته است.  صنایع با تکنولوژی بالا و متوسط به بالا با رشد سالانه 7/ 3درصدی نسبت به سایر بخش‌‌‌ها عملکرد بهتری داشته‌‌‌اند. صنایع با تکنولوژی پایین نیز در این دوره رشد سالانه 4/ 2درصدی را به ثبت رسانده‌اند، در حالی که صنایع با تکنولوژی متوسط به پایین تنها 8/ 0‌درصد رشد داشته‌‌‌اند.  براساس این گزارش، عملکرد بخش‌‌‌های صنعتی با تکنولوژی متوسط به‌بالا و بالا مربوط به تولید قدرتمند صنایع تولیدکننده کامپیوترها، تجهیزات الکتریکی و وسایل نقلیه است. صنایع وسایل نقلیه بعد از یک‌سال کاهش به رشد مثبت رسیده، این درحالی است که تولید محصولات دارویی برای اولین بار از 2013 کاهش داشته است.

تولید صنعتی در ششمین ماه چگونه بود؟

تولید جهانی در ژوئن 2022 با نرخ رشد سالانه 6/ 3درصدی به رشد خود ادامه داد. آمریکای لاتین و حوزه کارائیب و همچنین آسیا و اقیانوسیه بهترین عملکرد منطقه‌‌‌ای را ثبت کردند و تقریبا همه مناطق نرخ رشد مشابهی را گزارش کردند. تولید چین کماکان در حال بهبود از اثرات قرنطینه‌‌‌های محلی است که در ماه‌‌‌های قبل اجرا شده بود.

از سوی دیگر، تولید آمریکای شمالی در مقایسه با ماه‌‌‌های گذشته روند کاهشی را به ثبت رسانده است. داده‌‌‌های جدید همچنین نشان می‌دهند که اروپا در آوریل 2022 با کاهش تولید اندکی مواجه شده؛ اما در ماه‌‌‌های بعد به‌سرعت بهبود یافته است.

تولید صنعتی در منطقه لاتین و کارائیب و در آسیا و اقیانوسیه به ترتیب رشد 9/ 3 و 8/ 3درصدی را تجربه کرده است. در مقام دوم، تولید چین نیز 7/ 3‌درصد افزایش یافته است. این درحالی است که ویتنام، اسرائیل، هند و سایر اقتصادها در این ماه نرخ رشد بالای 10‌درصد را ثبت کردند. اقتصادهای اروپایی با الگوهای رشد متنوع بین کشورها به رشد تولید 3درصدی دست یافتند. به‌عنوان مثال، دانمارک، ایرلند و مونته‌نگرو به رشد قوی بیش از 20‌درصد رسیدند، این در حالی است که بلژیک کاهش تولید حدود 11درصدی را تجربه کرده است. داده‌‌‌های مربوط به صنایع گروه‌‌‌بندی‌‌‌شده براساس شدت تکنولوژی نیز نشان می‌دهد که تولید جهانی صنایع با فناوری پایین 8/ 1‌درصد افزایش یافته است، در حالی که صنایع با فناوری متوسط و فناوری بالا از بقیه پیشی گرفته و با نرخ سالانه 2/ 4‌درصد رشد داشته‌‌‌اند.  در چین، تولید با تکنولوژی پایین و متوسط پایین کاهش جزئی را ثبت کرده که با رشد 6درصدی در بخش تکنولوژی بالاتر جبران شده است.  داده‌‌‌های جدید همچنین گویای آن هستند که پس از تقریبا یک‌سال کاهش مداوم، تولید جهانی وسایل نقلیه از مه‌2022 روند رو به رشد را بازیافته و در ژوئن با افزایش قابل‌توجه 7/ 4درصدی به بهبود وضعیت خود ادامه داده است. تولید بیشتر صنایع به‌جز فلزات، سایر محصولات معدنی و داروسازی، به رشد خود ادامه دادند. صنعت داروسازی با کاهش تولید 7/ 4درصدی، بیشترین کاهش را در ژوئن 2022 داشته است.