به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، «محمدرضا توکلی زاده»، رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی در ابتدای این نشست اظهار کرد: امیدواریم این جلسه به تفاهمی در خصوص چگونگی بهره‌مندی از ظرفیت راه آهن ایران و افغانستان در راستای توسعه تجارت بین دو کشور منتهی شود و به جمع‌بندی کاملی در این حوزه برسیم و شاهد تسهیل تردد واگن‌ها در مسیر ریلی موجود میان دو کشور باشیم.

وی ادامه داد: مشکلاتی در استفاده از این مسیر ریلی وجود دارد که امیدواریم با تدبیراندیشی و چاره‌جویی دو کشور مرتفع گردد؛ چراکه این مسیر می‌تواند در انتقال کالا بین دو کشور نقش مهمی ایفا نماید و حتی به توسعه تجارت دو کشور با کشورهای منطقه، منجر شود.

افغانستان از تسهیل تجارت با ایران استقبال می‌کند

«اسحاق صاحب زاده»، معاون وزارت فوائد عامه افغانستان و رئیس راه آهن این کشور نیز در این جلسه گفت: سفر بسیار خوبی به تهران داشتیم و نشست‌های مثمرثمری در آن شهر با مسئولان ایرانی برگزار شد و نشان داد که هدف ایران و افغانستان مشترک و در جهت توسعه تجارت و ترانزیت و نیز، رفع بخشی از نیاز دو کشور از طریق ایجاد و توسعه راه آهن است.

وی اظهار کرد: افغانستان از فرصت همکاری با ایران و ایجاد تسهیلات برای روان سازی تجارت بین دو کشور استقبال خواهد کرد. یکی از موضوعات یا اقداماتی که می‌تواند تجارت بین دو کشور را توسعه دهد، استفاده از ظرفیت راه آهن است که انتقال کالا بین دو کشور و صادرات و ترانزیت افغانستان به کشورهای اروپایی را تسهیل می‌کند.

مروری بر آخرین وضعیت قطعه چهارم خط ریلی خواف- هرات

صاحب زاده بیان کرد: در افغانستان، پروژه‌های ساختمانی قطعه سوم خط ریلی خواف- هرات تکمیل شده است و در خصوص قطعه چهارم که شامل دو بخش است، بخش اول آن  با 80 درصد پیشرفت فیزیکی، در سال جاری به پایان می‌رسد.

وی افزود: بخش دوم قطعه چهارم خط ریلی خواف- هرات نیز به طول 47 کیلومتر قرار است به شهر هرات و فرودگاه و شهرک صنعتی آن متصل شود. قرارداد عملیات اجرایی این بخش با پیمانکار به امضا رسیده و به زودی مراسم آغاز آن در افغانستان برگزار می‌شود.

وزیر فوائد عامه افغانستان گفت: بهره برداری از پروژه خواف- هرات، مسیر جدید حمل و نقلی است که چالش‌ها و مشکلاتی نیز دارد. برای رفع این چالش‌ها، نشستهای خوبی با بخشهای مرتبط در ایران به ویژه راه آهن داشتیم و تفاهم هایی در این زمینه حاصل شده است.

صاحب زاده ادامه داد: برای تاجرانی که بخواهند انتقال کالای خود را از راه آهن خواف- هرات میان دو کشور داشته باشند، تخفیفات ویژه ای در نظر گرفته شده است که طی روزهای آینده رسما اعلام می شود و تاجران می توانند انتقال کالای خود را از این مسیر صورت دهند.

وی گفت: بی تردید توسعه تجارت و ترانزیت میان کشورها با استفاده از راه آهن مزیت‌های خاص خود را دارد، تصریح کرد: با توجه به اینکه افغانستان کشوری توسعه نیافته است، هزینه های انتقال کالا در آن بالاست و آنچه می تواند مشکلات حمل کالا در افغانستان را کاهش دهد، ایجاد راه آهن است؛ لذا وزارت تجارت افغانستان، توجه ویژه به توسعه راه آهن دارد.

وی افزود: برای توسعه و بازسازی افغانستان نقش تاجران افغانستان و کشور دوست ما یعنی ایران بسیار مهم است و آماده هستیم در همکاری مشترک با ایران زمینه را برای کار تاجران ایرانی در بازسازی و توسعه افغانستان فراهم کنیم.

اهمیت دو سر بار شدن واگن‌های حمل کالا در تردد بین ایران و افغانستان

«محمود سیادت»، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در بخشی از این جلسه عنوان کرد: این نشست جهت آشنایی بیشتر با برنامه‌ها، اقدامات و شرایط حال اتصال راه‌آهن ایران به افغانستان برگزار شده است. یکی از نکات مهم در ارتباط ریلی ایران و افغانستان این است که این مسیر ریلی برای واگن‌های حمل کالا، دو سر بار شده و به کاهش هزینه‌ها کمک کند؛ چراکه پروژه اتصال ریلی ایران به افغانستان با توجه به گرانی یک سر بار بودن واگن‌ها، توفیق چندانی نخواهد داشت.

وی افزود: پیشنهاد می‌شود یک کمیته ذیل کمیسیون حمل‌و‌نقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی جهت فعال‌سازی مسیر ریلی ایران به افغانستان تشکیل شود. همچنین، پیشنهاد می‌گردد امکان مشارکت انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و فعالین اقتصادی خراسان رضوی در این حوزه، در کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان فراهم شود.

رئیس اتاق مشترک ایران و  افغانستان تصريح کرد: باید در یک توافق خوب بین راه آهن دو کشور، انبار‌ها و تجهیزات مناسبی برای ایستگاه‌های مسیر ریلی خواف- هرات ایجاد و تهیه شود.

بخش خصوصی ظرفیت کافی برای توسعه تجارت بین دو کشور را دارد

در ادامه، «محمود امتی»، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: شرکت‌های حمل و نقل خراسانی تجربه خوب و موثری در حوزه تجارت و فعالیت در کشورهای آسیای میانه دارند و می‌توانند با تشریک مساعی با تاجران افغانستانی به توسعه روابط این کشور کمک زیادی کنند.

امتی اظهار کرد: بخش خصوصی ظرفیت کافی برای توسعه تجارت بین دو کشور را دارد؛ به طوری که در سه یا چهار مرزی که با کشور افغانستان فعال است، روزانه بیش از هزار و 500 دستگاه کامیون ترانزیتی یا صادراتی در حال تردد است؛ لذا با فعال شدن راه آهن بین دو کشور، می‌توان در این بخش تحول مطلوبی را که مدنظر افغانستان است، شاهد بود.

وی افزود: ایران و افغانستان باید موانع و مشکلات و گرفتاری‌های خط ریلی خواف- هرات را احصا و برطرف  کنند؛ در این مسیر، ضروری است هر چه سریعتر زیرساخت‌های این خط ریلی تکمیل گردد.

ضرورت همکاری ایران و افغانستان در حوزه معدن

سپس، «میراجان سلیمان خیل»، رئیس اتاق مشترک افغانستان و ایران گفت: از زمان افتتاح کنسرسیوم حمل و نقل ریلی محور خواف- هرات تلاش شده است که واگن به موقع برای این مسیر تامین شود؛ چراکه بایستی رضایت نمایندگان حوزه حمل و نقل را جلب نماییم.

وی در بخش دیگری از سخنانش به ضرورت همکاری ایران و افغانستان در حوزه معدن تاکید و اظهار کرد: مسئله استخراج مواد معدنی افغانستان از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. معادن کوچک افغانستان در حال صادرات مواد معدنی خود هستند؛ اما معادن بزرگ هنوز در مساله استخراج دچار چالش هستند و از این جهت، خواستار همکاری ایران هستیم.

«حاجی نوید وفا»، از فعالان اقتصادی افغانستان نیز در این نشست گفت: اتصال خط ریلی ایران و افغانستان تا به حال عملیاتی و اجرایی نشده، با وجود اینکه امارت اسلامی افغانستان بیشترین تلاش را در این سه سال انجام داده است؛ اما هنوز هم اقداماتی برای تکمیل عملیات اجرایی این خط ریلی لازم است تا به طور کامل آماده بهره‌برداری شود. برای عملیاتی شدن این خط ریلی، به همکاری جدی راه آهن ایران نیاز است، اداره راه آهن ملی افغانستان نیز باید گام‌های بلندتری بردارد.

وی افزود: توسعه خط ریلی خواف- هرات با تعرفه های فعلی قابل تحقق نیست، این خط نیاز به ایستگاه‌های بیشتر و مجهزتری دارد. از سویی، لازم است ظرفیت‌سازی بیشتر برای تجار ایرانی و افغانستانی فراهم شود تا هزینه حمل و نقل ریلی گران تمام نشود.

هدفگذاری برای نقش آفرینی مسیر ریلی ایران و افغانستان در اتصال چین به اروپا

در ادامه «حسن نوری‌زاده»، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: موضوع و هدف اصلی ما در حوزه ریلی با افغانستان، استفاده از کریدور واخان به عنوان گذرگاه کلیدی شرق و غرب آسیا و حرکت ریلی از چین به افغانستان و ایران و در طرف دیگر، اتصال به ترکیه و اروپا از طریق ایران است. وجود 15 هزار کیلومتر خط ریلی در ایران، ظرفیت مناسبی برای دستیابی به این مهم تلقی می‌شود.

وی، توسعه و برقی کردن خط راه آهن از سرخس به مشهد، مشهد به تهران، تهران به تبریز و در انتها اتصال به کشور ترکیه را یکی از برنامه‌های مهم کشور در حوزه راه آهن دانست و گفت: فاز اول این کار، برقی کردن ریل موجود بین مشهد و تهران جهت افزایش سرعت جا‌به‌جایی بار است؛ زمان کوتاه و هزینه کم، دو نکته‌ای بوده که همیشه مورد توجه تجار بوده است. امیدواریم با این اتفاق، سیر حرکت در حوزه ریلی کشور افزایش پیدا کند. یکی دیگر از موضوعاتی که در حوزه ریلی ما حائز اهمیت بوده، توسعه محور شرق است که تکمیل این پروژه با حوزه مشهد و سرخس است.

وی در ادامه، با اشاره به اهمیت ارتباطات ایران و افغانستان در حوزه معدن با توجه به ظرفیت حمل ریلی موجود بین دو کشور گفت: انتظار ما این است که حضور ایران در بازار اصلی و معادن افغانستان با نگاه بهره‌برداری هر دو ملت از ظرفیت موجود در این حوزه، بیشتر شود.

انتقاد از تعرفه حمل ریلی سیمان برای صادرات به افغانستان

سپس، هاشمی، نماینده یکی از شرکت‌های سیمانی به هزینه تمام شده بالای صادرات سیمان از طریق خط ریلی خواف- هرات اشاره کرد و گفت: هزینه تمام شده انتقال بار سیمان از طریق خط ریلی به مراتب بیشتر از صادرات کامیونی آن از دوغارون به سمت افغانستان است. ارسال سیمان با خط ریلی خواف – هرات هزینه‌های پنهان با قیمت بالایی دارد که به حساب نمی آید. به طوری که در مجموع بارگیری و تخلیه بار سیمان در ایستگاه روزنک افغانستان در هر تن، سه تا پنج دلار بیشتر از هزینه تمام شده آن در مسیر جاده ای است.

وی افزود: با توجه به اینکه ظرفیت صادرات سیمان از ایران به افغانستان بیش از 2 هزار تن در روز است و منافع زیادی برای راه آهن خواف – هرات دارد، لازم است مدیران 2 کشور نسبت به کاهش هزینه و متناسب سازی آن اقدام جدی نمایند.

«زیری»، نماینده یکی دیگر از شرکت‌های سیمانی هم نسبت به بالا بودن تعرفه های صادرات سیمان از مسیر خط ریلی از 2 طرف ایرانی و افغانستانی انتقاد کرد و گفت: در کنار هزینه‌های بالای صادرات ریلی سیمان، زیرساختهای گمرکی و شرایط ایستگاه روزنک نیز مناسب نیست. از سویی، تاجران به سبب نبود گمرک در خواف مجبور هستند به گمرک دوغارون مراجعه کنند، ایستگاه خواف نیز کوچک است و مانور برای واگن ها در حد مطلوب نیست و ظرفیت بارگیری بار کمتر از 10 واگن در روز است و این موضوع برای تاجر فاقد توجیه اقتصادی است.

لزوم درنظر گرفتن مشوق‌هایی برای استفاده تجار از مسیر ریلی خواف- هرات

در بخش دیگری از این نشست، «غفوری»، مشاور وزیر فواید عامه افغانستان گفت: تمام مشکلات و چالش‌هایی که از سوی تاجران ایرانی در این نشست مطرح شد را یادداشت کردیم، راه اندازی راه آهن خواف- هرات اولویت ویژه ای دارد و باید کوشش کنیم که از ظرفیت این خط بهره کافی را ببریم. در این زمینه، هماهنگی هر چه بیشتر بین راه آهن‌ 2 کشور ضروری است. راه آهن هر دو کشور باید مشوق هایی را برای تجار در مسیر ریلی خواف – هرات ایجاد کنند، این تخفیفات به توسعه راه آهن مزبور کمک شایانی خواهد کرد.

وی گفت: سیاست کلی راه آهن افغانستان، استفاده از بازرگانان و فعالان بخش خصوصی است، ما از سرمایه گذاری در پروژه های راه آهن استقبال می کنیم لذا باید سهولت بیشتری در این مسیر ایجاد شود. افغانستان اعلام کرده است که از سرمایه گذاری بخش خصوصی برای توسعه ایستگاه ها و خطوط استقبال خواهد کرد؛ لذا از تمام بازرگانان بین المللی دعوت می کنیم تا در پروژه های راه آهن سرمایه گذاری کنند.

تردد سه رام قطار در مسیر خواف – هرات در هفته

سپس، «مصطفی رضایی»، مدیر عامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان در خصوص وضعیت تردد قطار در مسیر ریلی خواف- هرات گفت: سه رام قطار باری هر هفته در مسیر راه آهن خواف – هرات در طول یک ماه گذشته تردد کرده و کالاها بارگیری و تخلیه شده است. هم اکنون واگن به تعداد کافی برای حمل بار در این مسیر وجود دارد؛ بدون اینکه بار تاجر یک روز در این مسیر معطل بماند. در حال حاضر در ایستگاه روزنک روزانه ۲ هزار تن ورودی و ۲ هزار تن خروجی سیمان انجام می‌گیرد. محل تخلیه و بارگیری در این ایستگاه فراهم است و تضمین می دهیم که هیچ خواب باری به وجود نیاید.

وی افزود: ۳۰ واگن در ایستگاه خواف منتظر جذب بار و ایمنی در مسیر خط ریلی خواف – هرات تامین است و ترافیک وجود ندارد، اگر قرار است این کنسرسیوم تامین کننده واگن برای تاجران باشد، هیچ مشکلی در تامین آن نیست و به تعداد کافی برای تاجران تامین می شود.

رضایی با بیان اینکه افغانستان سال گذشته مصوب کرد که تمام خطوط ریلی در این کشور، از استاندارد لازم برخوردار باشد، تصریح کرد: این اقدام، افغانستان را به عنوان حلقه واصله بین چین، ایران و اروپا قرارداد و بیشترین سود این اتفاق اول برای ملت و مردم افغانستان و دوم، برای تجاری است که در این حوزه فعالیت می‌کنند.

وی در خصوص احداث راه آهن هرات به مزارشریف، هرات به زرنج و زرنج به قندهار گفت: این موضوع همزمان و توأمان با اتصال چابهار به میلک اتفاق افتاده و یک رینگ ریلی مناسب برای بهره‌برداری تجار به وجود می‌آورد. با این رینگ ریلی، هرات به جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان و پس از آن به ازبکستان متصل می‌شود و با فاصله کمی به شیرخان‌بندر تاجیکستان متصل می‌شود.

مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان تصریح کرد: در حال حاضر تمرکز ما بر حمل بار خواف به روزنک افغانستان است؛ اگر این مسیر از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد، دیگر مسیر‌ها نیز به صرفه خواهد بود. راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تعرفه‌ای که برای حمل سیمان در این مسیر وضع کرده است، حدود 3 دلار است؛ افغانستان نیز تعرفه مسیر خواف – هرات را ۶ دلار تعیین کرده که نسبت به بقیه مسیرهای ریلی در افغانستان کمتر است؛ با این حال، می بایست تعرفه‌ها بین ۲ طرف متوازن و همکاری ها برای توسعه امکانات در مرز بیشتر شود.