به، بررسی داده‌های منتشر شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد، پس از شیوع بیماری کرونا، در 10 ماه نخست سال 98 واردات کالا از چین به کشور کاهش یافته و به 7 هزار میلیون دلار رسیده است. این رقم کمترین سطح واردات ثبت شده از سال 97 تا‌کنون بوده است.
پس از آن و به دنبال امضا معاهده 25 ساله بین ایران و چین، ارزش واردات کالاهای چینی طی ده ماه نخست هر سال افزایش یافته است. این رقم در 10 ماه نخست امسال از مرز 15 هزار میلیون دلار عبور کرده و بالاترین سطح واردات کالاهای چینی به ایران طی 6 سال مورد بررسی محسوب می‌شود.
بنابراین به نظر می‌رسد امضا این معاهده یکی از عوامل افزایش ارزش واردات کالاهای چینی در بازار ایران باشد. اما با توجه به کاهش سرعت این رشد باید دید آیا این رویه ادامه‌دار خواهد شد؟
در سال 99 زمزمه‌های بررسی انعقاد یک قرارداد 25 ساله بین ایران و چین در کشور بحث‌برانگیز شد. مقامات این سند را یک برنامه سیاسی-راهبردی، اقتصادی و فرهنگی عنوان کرده و اجرا آن را زمینه‌ساز افزایش روابط اقتصادی، بازرگانی و تجاری بین دو کشور دانستند. در این گزارش به دنبال بررسی این مساله هستیم که ارزش واردات کالاهای چینی به کشور پس از امضا این تفاهم نامه چگونه تغییر کرده است؟
رشد 20 درصدی ارزش کالاهای وارداتی از چین در ده ماه نخست امسال
داده‌های منتشر شده توسط گمرک ایران نشان می‌دهد در ده ماه نخست امسال ارزش واردات کالاهای چینی به کشور به 15 هزار و 200 میلیون دلار رسیده است. این رقم در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال 1401 رشد 19.7 درصدی داشته است. به بیان دیگر از ابتدای سال 1402 تا پایان دی ماه، ارزش واردات کالاهای چینی 19.7 درصد بیشتر از ارزش واردات آن در همین بازه زمانی طی سال 1401 بوده است.
واردات کالا از چین در 6 سالی که گذشت
در 10 ماه نخست سال 1397، ارزش واردات کالاهای چینی به کشور معادل 8 هزار و 913 میلیون دلار بوده است. یکسال بعد، ارزش واردات 10 ماهه کالاهای چینی به 9 هزار و 172 دلار رسیده و رشد 2.9 درصدی را تجربه کرده است. اما رویه افزایش واردات کالاهای چینی به کشور ادامه‌دار نبود و در سال 99 متوقف شد.
در سال 99، ارزش واردات کالاهای چینی به کشور در یک دوره 10 ماهه، در قیاس با همین رقم در سال 98، نزدیک به 14 درصد کاهش یافته و در پایین ترین سطح خود نسبت به دو سال گذشته قرار گرفته است. شاید بتوان دلیل اصلی این کاهش را به شیوع بیماری کرونا نسبت داد.
این بیماری پاییز سال ۹۸ آغاز شد و به سرعت سراسر جهان را آلوده ساخت. اختلال در سیستم عرضه کشور چین به دنبال اعمال قرنطینه‌های سنگین، کاهش تقاضا و نیز اختلال در سیستم حمل‌و‌نقل جهانی از دلایل عمده کاهش این واردات بوده است.
امضای قرارداد 25 ساله؛ روند صعودی واردات از چین
در سال 99 زمزمه‌های امضا یک معاهده بین ایران و چین به گوش رسید. این قرار داد سرانجام در دیماه 1400 امضا شد. در 10 ماه نخست سال 1400، از یکسو کاهش قرنطینه‌ها و از سوی دیگر چشمانداز ایجاد شده به دلیل امید به افزایش روابط تجاری بین ایران و چین، منجر به آن شد که ارزش کالاهای وارداتی این کشور به ایران از مرز 9 هزار میلیون دلار عبور کرده و رشد 20 درصدی را به ثبت برساند.
سرعت افزایش ارزش کالاهای وارداتی از چین به ایران در سال 1401 بیشتر شده و به بیش از 33 درصد رسیده است. به بیان دقیق‌تر ارزش کالاهای روانه شده از چین به ایران، در ده ماه نخست 1401 معادل 12 هزار و 688 میلیون دلار بوده است.
این روند فزاینده ادامه‌دار شد و در نهایت در ده ماه نخست امسال به 15 هزار و 200 میلیون دلار رسیده است. بدین ترتیب در شش سال گذشته، بیشترین ارزش واردات کالاهای چینی به ایران در یک دوره ده ماهه، به نام سال 1402 به ثبت رسیده است.
البته باید توجه داشت رشد واردات در 10 ماه نخست امسال نسبت به سالهای 1401 و 1400 کمتر شده است. این کاهش به معنای کمتر شدن واردات نیست. بلکه همانطور که اشاره شده است، ارزش واردات بالا رفته، اما از سرعت رشد آن کاسته شده است. بنابراین باید دید آیا این روند فزاینده که از سال 99 آغاز شده در سالهای آتی ادامه‌دار خواهد بود یا ماجرا جور دیگری رقم خواهد خورد.
البته بایستی در کنار واردات آمار صادرات ایران به چین هم بررسی کرد، اگر این قرارداد 25 ساله تنها موجب افرایش واردات از چین شده باشد و اثری بر صادرات ایران به چین به نگذاشته باشد، نکته مثبتی نبوده و منفعتی یکجانبه به نفع چین تلقی می‌شود. اکوایران در گزارش‌های آتی به بررسی روند صادرات ایران به چین خواهد پرداخت.
