اگر تولیدکننده بتواند محصولات تولیدی خود را به فروش برساند، کسب وکارش را توسعه می دهد که این خود سبب کاهش هزینه های تولید و افزایش سودآوری می شود. نتیجه ای که این اتفاقات برای اقتصاد دارد، افزایش اشتغال و تولید است که سطح رفاهی جامعه را بالا می برد.
اما هدایت نقدینگی به بازارهایی که ظرفیت فزاینده ندارند، تنها قیمت ها را افزایش می دهد. مثال ملموس آن بازار ارز، طلا و خودروست که با افزایش در ارزش، مواجه شده اند. این اتفاق، آورده کلان اقتصادی مثبتی ندارد و صرفا ارزش دارایی صاحبان سرمایه را بیشتر می کند و فقر و نابرابری را در جامعه گسترش می دهد. باتوجه به اینکه امسال به نام «مهار تورم و رشد تولید» نام گذاری شده است، یکی از راهکارهای مهم برای تحقق آن، هدایت نقدینگی به سمت تولید است.
پیشی گرفتن رشد نقدینگی از تولید
رئیس کمیسیون خدمات فنی، مهندسی و عمران اتاق مشهد در گفت وگو با شهرآرا، در این باره می گوید: یکی از موضوعاتی که در زمینه نقدینگی و تورم باید به آن توجه شود، واکاوی نظام پولی کشور در چند دهه گذشته است. این حوزه در دهه های گذشته بدون بنیه علمی بوده و همین مسئله موجب شده است تورم افزایش زیادی داشته باشد. محسن خندان دل می افزاید: تقویت پولی کشور به منظور حفظ کوتاه مدت رفاه، یکی از عوامل بسترساز افزایش نرخ تورم در کشور است. درواقع با افزایش حجم نقدینگی، میزان زیادی نقدینگی به بازار تزریق کردیم که این مسئله بسترساز افزایش قیمت ها در بخش های مختلف شد. وی ادامه می دهد: در دهه گذشته، پیشی گرفتن رشد نقدینگی از تولید علاوه بر اثرات تورمی که بر اقتصاد کشور گذاشته، بخش تولید را نیز دچار مشکلات زیادی کرده است؛ چون در عمل حجم زیادی از نقدینگی ایجادشده روانه بخش تولید و مولد کشور نشد. وی با بیان اینکه نبود انضباط پولی و مالی در نظام مالی کشور یکی از موانع هدایت نقدینگی به سمت تولید است، بیان می کند: در نبود انضباط مالی؛ سوداگری و دلالی در اقتصاد کشور، برای فعالیت فضا پیدا کرده است و نقدینگی کشور را به سمت خود جذب می کند. همین مسئله علاوه بر تأثیر منفی که بر روی تولید می گذارد، ارزش پول ملی کشور را نیز کاهش می دهد. وی ادامه می دهد: فربه شدن بخش دلالی و خاکستری اقتصاد درکنار اینکه موجب می شود منابع مالی به بخش مولد هدایت نشود، بسترساز افزایش فساد اقتصادی نیز می شود، از این رو یکی از راه های هدایت نقدینگی به بخش تولید و مهار تورم، تعیین تکلیف همین بخش خاکستری اقتصاد است. وی می گوید: یکی دیگر از راهکارهای هدایت نقدینگی به سمت تولید، استقلال بانک مرکزی است. هرچه زودتر این مسئله محقق شود، موجب می شود نظام پولی کشور به جای اینکه برای رضایتمند قطعی و موردی جامعه با تزریق پول محل توجه قرار بگیرد، سیاست های پولی کشور به سمت حمایت از تولید هدایت شود.
کنترل سفته‌بازی
عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در گفت وگو با شهرآرا، با بیان اینکه افزایش هزینه فعالیت در بخش های دلالی یکی از راه های هدایت نقدینگی به سمت تولید است، می گوید: درحال حاضر حاشیه سود فعالیت در بخش های غیرمولد بسیار بیشتر از فعالیت در بخش تولید است. همین مسئله موجب شده است بخش درخورتوجهی از مردم تمایل نداشته باشند نقدینگی خود را وارد بخش تولید کنند، از این رو اگر می خواهیم نقدینگی به سمت تولید هدایت شود، باید حاشیه سودآوری بخش های غیرمولد را کاهش دهیم. این موضوع می تواند با ابزارهای مختلفی مانند ابزارهای مالیاتی محقق شود. احد خوشرو با بیان اینکه مانع زدایی از تولید، یکی دیگر از راهکارهای هدایت نقدینگی به سمت بخش تولید است، می گوید: وقتی فضای کسب وکار برای بخش تولید فراهم نباشد، عاملی می شود تا نقدینگی وارد حوزه صنعت نشود؛ به عنوان مثال اکنون تولیدکنندگان با مشکل جدی در حوزه انرژی مواجه هستند و همین موضوع ادامه فعالیت در حوزه تولید را با چالش مواجه کرده است. درکنار این مسئله، برخی سنگ اندازی هایی که در مسیر تولید می شود، انگیزه هدایت نقدینگی به این بخش را کاهش داده است؛ به عنوان مثال در گذشته تولیدکنندگان در یک فرایند یک ماهه می توانستند ارز موردنیاز برای واردات مواداولیه خود را تأمین کنند، اما اکنون این فرایند به قدری سخت شده است که تأمین ارز برای واردات مواداولیه، چندین ماه طول می کشد.
وی ادامه می دهد: کاهش نرخ تورم حداقل تاجایی که متوسط نرخ بازده واحدهای تولیدی بیشتر از فعالیت در بازارهای غیرمولد بشود، یکی دیگر از راهکارهای هدایت نقدینگی به بخش تولید است. وی با اشاره به نقش بانک ها در هدایت نقدینگی به سوی تولید می گوید: نظام بانکی نقش انکارناپذیری در کاهش تورم و رونق تولید دارد و برای تحقق این امر، لازم است از خلق پول بیشتر اجتناب کرده، نقدینگی موجود را به سمت فعالیت های مولد هدایت کند. دست یافتن به این موضوع از طریق تسهیل پرداخت وام به بخش تولید ممکن است.
بورس و هدایت نقدینگی به تولید
علی فتاحی، کارشناس بازار سرمایه، هدایت نقدینگی در بورس با هدف کمک به رونق تولید را موجب کنترل تورم می داند و می گوید: ضرورت دارد نقدینگی و منابع تورم زا در کشور به گونه ای به سمت بورس هدایت شود که موجب افزایش شاخص های تولید و اقتصاد ملی شود و به جای رشد و رونق ظاهری تحت تأثیر افزایش تولید و سودآوری، شاهد رونق و رشد بازار سهام باشیم. در این صورت، انتظارات کنترلی تورم محقق خواهد شد. وی تأکید می کند: بورس نه تنها باعث افزایش تورم نمی شود، بلکه بازدهی و گردش پول در بخش صنعت و درنتیجه میزان تولید را افزایش می دهد که به نوبه خود بر کاهش تورم اثرگذار خواهد بود.
