به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «علی‌اکبر لبافی»، رئیس این دبیرخانه با اشاره به سیر تعاملات و جلسات برگزار شده پیرامون کشت فراسرزمینی در افغانستان، اظهار کرد: خراسان رضوی با محدودیت‌های آبی مواجه است و ضرورت دارد که سازوکار اجرایی برای کشت فراسرزمینی تنظیم و بسته مشوق‌های سرمایه‌گذاری و بسترهای قانونی آن تهیه گردد.
وی با اشاره به تکالیف اداره کل جهاد کشاورزی در حوزه کشت فراسرزمینی، عنوان کرد: حسب آنچه در آیین‌نامه کشت فراسرزمینی عنوان شده است، اداره کل جهاد کشاورزی استان به عنوان متولی اصلی با همکاری سایر نهادها و ادارات کل استانی، موظف گردید که سازوکار مشخصی را که قابلیت اجرایی در استفاده از ظرفیت و فرصت‌های توسعه بخش کشاورزی در افغانستان دارد، (با در نظر گرفتن برخی از موضوعات) در جلسات دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی اعلام کند.
وی اقدامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را از الزامات تحقق برنامه‌های حوزه کشت فراسرزمینی دانست و گفت: در جلسات پیشین مقرر گردید که دبیرخانه دائمی این طرح در اداره کل جهاد کشاورزی استان ایجاد گردد و این نهاد، مامور به پیگیری و بررسی این امر شود.
لبافی بخش دیگر سخنانش را به وظایف نمایندگی وزارت امور خارجه شرق کشور در حوزه کشت فراسرزمینی اختصاص داد و تاکید کرد: جمع‌آوری و ارائه اطلاعات لازم درباره کشور هدف به ویژه در خصوص قوانین و ضوابط سرمایه‌گذاری در زمینه مالکیت و اجاره و بهره‌برداری از اراضی و ارائه آن به اداره کل جهاد کشاورزی استان و دبیرخانه شورای گفت‌وگو، تهیه شیوه‌نامه همکاری با فعالان کشت فراسرزمینی و ارائه آن به جهاد کشاورزی و اتاق بازرگانی، تنظیم و مبادله تفاهم‌نامه‌های دوجانبه به منظور اخذ مجوز فعالیت جهت تولید و صدور محصولات تولیدی و بهره‌گیری از ابزارهای سیاسی و حقوقی موجود برای برقراری امنیت سرمایه‌گذاری متقاضیان در کشور هدف، حمایت‌های حقوقی، قانونی و مدنی از متقاضیان در کشور هدف، ارائه تسهیلات لازم در خصوص امور کنسولی اخذ روادید اقامت و کار برای متقاضیان در کشورهای هدف با معرفی جهاد کشاورزی و… از جمله تکالیف نمایندگی وزارت امور خارجه شرق کشور در حوزه کشت فراسرزمینی است که نتایج آن باید ظرف مدت 10 روز به دبیرخانه و اداره کل جهاد کشاورزی ارسال می‌شد.
لبافی بیان کرد: نهادهای متولی باید به تکالیف تعیین و محول شده پایبند بوده و تحقق کشت فراسرزمینی به عنوان اصل و نیاز استان پیگیری و در اولویت قرار گیرد؛ اما تاکنون بین نمایندگی وزارت امور خارجه شرق کشور و اداره کل جهاد کشاورزی به عنوان متولیان اصلی این طرح، هماهنگی لازم صورت نگرفته است.
او افزود: صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی استان در نامه‌ای پیشنهادات خود درباره تحقق کشت فراسرزمینی را به دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان ارسال و زمینه‌های همکاری را اعلام کرده است.
وی با تاکید بر لزوم بررسی تمامی زوایای طرح کشت فراسرزمینی در جلسات پیشین این حوزه در استان و موافقت نهادهای متولی، عنوان کرد: افغانستان همسایه ایران و دارای ظرفیت‌های متعدد در حوزه آب و خاک است که باتوجه به بحران آب استان و کشور و تامین امنیت غذایی، باید از این ظرفیت استفاده و کشت فراسرزمینی انجام شود که این امر نیازمند الزامات متعددی است و باید نهادهای متولی همکاری لازم را داشته باشند.
لبافی با اشاره به اینکه سند آمایش از اسناد اصلی و توسعه‌ای کشور است، خاطرنشان کرد: کشت فراسرزمینی در سند آمایش سرزمین ذکر و به استان ابلاغ گردیده است. این طرح علاوه بر ذکر در سند آمایش، دارای مصوبه و ابلاغیه ملی است و امکان حذف آن از برنامه‌های استانی وجود ندارد.
اهمیت کشت فراسرزمینی در دوره محدودیت آبی
سپس «احمد سلحشور»، عضو هیات نمایندگان و رئیس کمیسیون کشاورزی، امور دام و طیور و صنایع وابسته اتاق بازرگانی مشهد نیز گفت: کشور در حوزه آب به بن‌بست رسیده است و در این وضعیت چاره ای جز تمرکز بر روش هایی چون کشت فراسرزمینی برای تامین برخی محصولات مورد نیازمان نیست. اقدام در این زمینه به واسطه شرکت‌ها و بنگاه‌های بخش خصوصی صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به لزوم توجه مسئولان به ویژه وزارت امور خارجه به موضوع کشت فراسرزمینی، تاکید کرد: وزارت امور خارجه باید مطالعه‌ای در حوزه اقتصادی کشورهای همسایه داشته و با برنامه‌ریزی صحیح از ظرفیت‌های موجود آنان استفاده کند و اطلاعات کافی در حوزه‌های مختلف را به تجار و بخش خصوصی کشور ارائه دهد تا سرمایه‌گذاری صورت گیرد. تجار و بخش خصوصی پیش از سرمایه‌گذاری در کشورهای دنیا، از وزارت‌خارجه استعلام می‌کنند. همچنین این وزارتخانه با ارائه پتانسیل‌های موجود کشور به همتای سیاسی خود، می‌تواند مراودات اقتصادی دو کشور را گسترش دهد. ضروری است وزارت امور خارجه کشورمان به این امر و تحقق کشت فراسرزمینی توجه ویژه ای داشته باشد.
سلحشور با اشاره به اینکه ایران دارای 950 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان است، عنوان کرد: ولایت هرات فاصله نزدیکی با ایران دارد. 6 سال از ارائه طرح کشت فراسرزمینی در ایران می‌گذرد اما تاکنون اقدام چندانی در این زمینه صورت نگرفته است. کشت فراسرزمینی می‌تواند در کشورهای آفریقایی، آسیای میانه، ترکمنستان، افغانستان و… انجام شود. خراسان با وجود 7 کارخانه قند، قطب تولید این کالا در کشور است که این امر نتیجه سال‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی استان است. از طرفی، افغانستان به قند و شکر زیادی نیاز دارد. با کشت چغندر قند در این کشور و ارسال آن به کارخانه‌جات قند استان برای تبدیل به قند و شکر، نیاز دو کشور تامین خواهد شد. چغندر قند از محصولات آب‌بر است و افغانستان پتانسیل زیادی در حوزه کشت چغندر قند دارد.
سلحشور با بیان اینکه سالانه برای واردات شکر خام، ارز زیادی از کشور خارج می‌شود، اظهار کرد: اگر همت، وابستگی و دلبستگی به اقتصاد کشور و تولید در میان مسئولان دولتی وجود داشته باشد، تمامی نهادهای متولی پای کار آمده و به سادگی موضوعات حل و فصل خواهد شد.
سلحشور افزود: محصول تولیدی در کشت فراسرزمینی باید به عنوان تولید داخلی شناخته شود. کشورهای مطرح جهانی همانند کره از کشت فراسرزمینی برای تامین محصولات مورد نیازشان استفاده می‌کنند. برخی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی از ایران نیز در قزاقستان این کار را انجام داده‌اند. در کشت فراسرزمینی میتوانیم از تکنولوژی‌های روز دنیا در حوزه برداشت و کاشت استفاده کنیم. حدود 10 درصد از محصول نهایی چغندر قند در برداشت از دست می‌رود که با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا از هدررفت محصولات جلوگیری می‌شود.
موضوع اصلی کشت فراسرزمینی، امنیت سرمایه‌گذاری است
«غلامحسین ساربان»، معاون بهبود تولیدات گیاهی اداره کل جهاد کشاورزی استان نیز با تاکید بر اینکه موضوع اصلی کشت فراسرزمینی امنیت سرمایه‌گذاری است، بیان کرد: باید خریدار محصولات تولید شده به شیوه کشت فراسرزمینی مشخص و از پیش تعیین شده باشد. همچنین، باید محصولاتی که استان و کشور هدف به آن نیاز دارد تولید شود. چغندر قند یکی از محصولاتی است که افغانستان به‌شدت به آن نیازمند است. با کشت چغندر قند در افغانستان و ارسال آن به کارخانه‌های قند استان، بسیاری از مشکلات مرتفع خواهد شد.
«سعید ناصری»، نماینده وزارت امور خارجه شرق کشور نیز با اشاره به عدم هماهنگی‌های رخ داده میان دستگاه‌های متولی در حوزه کشت فراسرزمینی، گفت: موضوع کشت فراسرزمینی باید باتوجه به شرایط حاکمیتی افغانستان بررسی شود. در این کشور مسیر مناسبی برای حمل‌ونقل وجود ندارد. استان ما به محصولاتی مانند گندم و جو نیاز دارد که افغانستان خود به آن نیاز شدیدی دارد و امکان بازگردان این محصولات کشت شده به ایران نیست.
وی در ادامه سوالاتی در حوزه کشت فراسرزمینی طرح و تاکید کرد: مالکیت زمین در کشت فراسرزمینی به چه صورت خواهد بود؟ سرمایه‌گذاری در این کشور به چه میزان زمان نیاز دارد؟ در مجموع، ابهامات متعددی در این حوزه وجود دارد که باید کار کارشناسی معتبر بر آن انجام شود. امنیت سرمایه‌گذاری از مهم‌ترین موضوعات در کشت فراسرزمینی است که باتوجه به شرایط این کشور، باید سنجیده شود.
«حمید آهنی»، نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان عنوان کرد: کشت فراسرزمینی در سند آمایش سرزمین ذکر و برای آن ردیف بودجه تعیین شده است. بنابراین، امکان لغو و کنار گذاشتن این طرح وجود ندارد.
«حمیدرضا خبیر»، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه کشاورزی استان با تاکید بر ناهماهنگی میان دستگاه‌های متولی استان در حوزه کشت فراسرزمینی، بیان کرد: باید کریدور اختصاصی برای این طرح در نظر گرفته شود بسته حمایتی و تشویقی برای سرمایه‌گذاران و کشاورزان پیش‌گام در کشت فراسرزمینی تدوین گردد. بخش خصوصی برای گام نهادن در این مسیر با مشکلات متعددی مواجه است و نهادهای متولی باید به تکالیف خود در این حوزه عمل کنند.
«سمیرا سبزواری»، رئیس دفتر کشاورزی اتاق بازرگانی مشهد عنوان کرد: کشت فراسرزمینی باید از اولویت‌های برنامه کشاورزی استان و ایران باشد. همچنین باید نیازسنجی از کشور هدف صورت گیرد و سازوکار اجرایی این امر توسط اداره کل جهاد کشاورزی تدوین شود.
«حسن‌رضا صابری»، رئیس امور مرزی اداره کل امنیتی و انتظامی و نماینده این حوزه در استانداری خراسان رضوی نیز در بخشی از این نشست با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی کشاورزی در افغانستان در سمت شرق آن کشور بوده و به دلایل امنیتی امکان کشاورزی در مناطق غربی این کشور نیست، خاطرنشان کرد: متاسفانه موضوعات امنیتی در غرب کشور افغانستان در حال تشدید است و شرایط پایداری برای کشت فراسرزمینی نیست. کمیته تخصصی امنیت در ترکمنستان و افغانستان تشکیل شده است. برخی از نهادهای متولی و اعضای این کمیته در جلسه فعلی حضور ندارند. پیشنهاد می‌کنم؛ با حضور این نهادها جلسه‌ای برگزار و ابعاد امنیتی موضوع بررسی شود. پیش از این کشور چین برای انجام کشت فراسرزمینی در شرق کشور افغانستان اقدام و به زودی مراحل اجرایی آن آغاز خواهد شد. باید به این نکته توجه کرد که ورود این کشور، بر حضور سرمایه‌گذاران ایرانی در افغانستان تاثیر خواهد گذاشت.
