شاید برگزاری یک اجلاس بین‌المللی برای نخستین بار در خارج از تهران موضوعی مهم به شمار می‌رود اما نکته مهم آورده‌های برگزاری این اجلاس برای مشهد و خراسان رضوی است که در این زمینه باید پرسید پیشنهاد و مطالبه مجامع رسمی اقتصادی استان، نمایندگان مجلس و مسئولان خراسان رضوی از دولت برای استفاده از ظرفیتهای اجلاس سران اکو در مشهد به منظور تحقق اهداف اقتصادی و استفاده از ظرفیتهای استان چیست؟
ضرورت بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی برای استفاده حداکثری از ظرفیتهای اکو
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در همین ارتباط با اشاره به برگزاری اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو اکو در شهر مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: این رویداد فرصتی بی‌نظیر برای معرفی ظرفیتهای اقتصادی، فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی فراهم کرده و می‌تواند بسترساز توسعه صادرات استان با این کشورها باشد.
محمدرضا توکلی‌زاده با تأکید بر اهمیت تقویت دیپلماسی اقتصادی در روابط منطقه‌ای، متذکر می‌شود: برای بهره‌برداری بهینه از چنین فرصت‌هایی باید با استفاده از ابزار دیپلماسی اقتصادی، جهت‌گیری روابط تجاری ایران با کشورهای همسایه را توسعه بخشیم. این نگاه می‌تواند امکان حضور بلندمدت ما را در بازارهای هدف صادراتی فراهم کند.
وی در ادامه به نقش کلیدی استان در ترانزیت منطقه اشاره و عنوان می‌کند: بیش از ۶۰ درصد تجارت و ترانزیت ایران با کشورهای آسیای مرکزی از طریق مرزهای خراسان رضوی انجام می‌شود. برای بهره‌گیری از ظرفیتهای اجلاس اکو پیشنهاد می‌شود موضوعاتی همچون تدوین سازوکار مشخص ترانزیتی و ثابت میان کشورهای عضو سازمان، تکمیل جاده‌های ترانزیتی از طریق سرمایه‌گذاری مشترک میان کشورهای عضو سازمان و اتصال کشورهای محصور در خشکی به آب‌های آزاد به صورت دسترسی کشورهای عضو سازمان از طریق محور شرقی ایران (مرز سرخس تا بندر چابهار به آب‌های آزاد) با طراحی مشابه و استاندارد برای خطوط ریلی کشورهای عضو در دستور کار قرار گیرد.
توکلی‌زاده همچنین به ظرفیتهای گردشگری استان می‌پردازد و بیان می‌کند: خراسان رضوی با کشورهای آسیای میانه پیوندهای فرهنگی دیرینه‌ای دارد. توسعه گردشگری در دو حوزه سلامت و فرهنگی با تکیه بر ظرفیتهای این استان و ظرفیتهای موجود در اقصی نقاط کشور می‌تواند نقش مهمی در افزایش درآمدهای ارزی ایفا کند.
وی تأکید می‌کند: در حال حاضر سهم تجارت کشورهای عضو اکو با یکدیگر از مجموع تجارت جهانی، در خور ظرفیت این سازمان نیست و در اجلاس‌های اینچنینی باید زمینه توسعه همکاری‌های مشترک از طریق مذاکرات و همچنین تسهیل‌گری در روابط تجاری کشورهای عضو به طور جدی دنبال شود.
ضرورت حل تعرفه ترجیحی در میان کشورهای عضو اکو
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی عنوان می‌کند: در پیمان‌های منطقه‌ای رفتارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نهفته است که بخش غالب آن اقتصادی است. پیمان اکو از آن دست پیمان‌هایی است که می‌تواند به اقتصاد کشور و به ویژه استان کمک کند مشروط بر اینکه موانع آن حل شود.
فیروز ابراهیمی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال این پیمان می‌تواند در همه بخش‌های حمل و نقل شامل ناوگان ریلی، جاده‌ای و هوایی استان کمک کند. خراسان رضوی ۹۸۰ کیلومتر مرز دارد که کمک به نوسازی و بازسازی ناوگان حمل و نقل می‌تواند گشایش‌های اقتصادی بسیاری ایجاد کند اما آیا موانع جهانی که ملموس‌ترین آن تحریم‌هاست این اجازه را می‌دهد؟ بنابراین یکی از نیازهای استان یعنی حمل و نقل و حوزه‌های آن می‌تواند از این طریق حل شود و اگر استان منتفع شود یعنی کشور منتفع شده است.
وی دومین پیشنهاد را در حوزه تعرفه‌های ترجیحی می‌داند و عنوان می‌کند: یکی از مباحث دیگر که در پیمان‌های منطقه‌ای مطرح می‌شود بحث تعرفه‌های ترجیحی است، سازمان اکو ۱۰عضو دارد که اگر بتوانند تعرفه‌های ترجیحی را برای سهولت تبادلات کالایی و تجاری به درستی تدوین و اجرا کنند به اقتصاد کشورهای عضو بسیار کمک خواهد شد که خراسان رضوی مزیت‌های بسیاری در بحث تجارت دارد.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به مبادلات پولی میان کشورهای همسایه اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: با توجه به تحریم‌هایی که کشور ایران دارد می‌تواند با استفاده از ارزهای محلی یا ایجاد سازگاری میان پول ملی کشورها این مشکل را حل کند که نیازمند هماهنگی و ایجاد رویه‌های جاری است تا کشورهای عضو اکو با پول ملی خودشان با هم تبادل اقتصادی داشته باشند.
ابراهیمی چهارمین پیشنهاد خود را در حوزه بانکی مطرح می‌کند و می‌گوید: امری که می‌تواند کمک حال اقتصاد استان باشد وجود بانک مشترک است که کشورهای اکو از آن استفاده کنند، یعنی بانکی که موانع تحریمی در آن دخیل نباشد و این موارد می‌تواند با توجه به واحدهای تولیدی متعدد در استان به اقتصاد خراسان رضوی بسیار کمک‌کننده باشد.
وی شاخص‌ترین ویژگی استان را بحث گردشگری می‌داند و می‌گوید: اسناد بالادستی استان اولویت نخست اقتصادی و سرمایه‌گذاری را گردشگری عنوان می‌کنند. خراسان رضوی ظرفیتهای بالایی در حوزه گردشگری و گردشگری سلامت دارد و با توجه به زیرساخت‌ها به جز حمل و نقل که یکی از موانع اقتصادی استان محسوب می‌شود ظرفیتهای هتل‌ها این موضوع را پوشش می‌دهد. از سوی دیگر ظرفیتهای بهداشت و درمان مزیت و ظرفیت مهم است. خراسان رضوی مکان‌های دیدنی بسیار خوبی دارد که بارگاه مطهر رضوی نمونه شاخص آن است که اگر در ظرفیت سازمان اکو دیده شود اتفاق بسیار خوبی است.
حل مشکل خشکسالی خراسان رضوی در کشورهای عضو اکو
رئیس دبیرخانه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی نیز ضمن تأکید بر برداشتن تعرفه‌های تجاری بین کشورهای عضو اکو در این زمینه عنوان می‌کند: در چند محور می‌توان از فرصت برگزاری اجلاس اکو در مشهد استفاده کرد که نخستین آن بحث مبادلات کالایی است که باید سازوکاری فراهم شود که تعرفه‌های بین کشورهای عضو اکو برداشته شود تا ما به عنوان یک استان ویژه با مرزهای مشترک طولانی از کف تعرفه‌ها در بخش صادرات و واردات استفاده کنیم.
علی‌اکبر لبافی خاطرنشان می‌کند: تبادلات پولی و مالی بین کشورهای عضو اکو موضوع مهمی است که باید بتوانیم با یک ارز واحد به خصوص در مورد کالاهای راهبردی خراسان رضوی مانند زعفران و فرش دستباف مبادلات تجاری انجام دهیم. تعریف حداقل عوارض مالیاتی برای کالاهای راهبردی و مبادله آن‌ها با کشورهای عضو اکو می‌تواند یک آورده برای استان باشد.
وی به ضرورت کشت فراسرزمینی اشاره می‌کند و می‌گوید: وزارت امور خارجه در آیین‌نامه‌های کشت فراسرزمینی وظیفه دارد این را دنبال کند و به دلیل خشکسالی در خراسان رضوی می‌توانیم در حداقل شرایط با کشورهای عضو اکو مباحث کشت فراسرزمینی را دنبال و از ظرفیت آبی این کشورها استفاده کنیم.
لبافی به فرصت ایجاد خطوط هوایی بین مشهد با سایر شهرهای عضو پیمان اکو تأکید و تصریح می‌کند: ایجاد خطوط هوایی بین مشهد با شهرهای عضو پیمان اکو یک فرصت مهم به شمار می‌رود زیرا ایجاد این مسیرها موجب رفت و آمد بیشتر تاجران می‌شود.
رئیس دبیرخانه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: محور تحقق اهداف اصولاً در دنیا بخش خصوصی است چون به راحتی می‌تواند کارشناسان ورزیده داشته باشد و راحت‌تر رفت و آمد کند. ولی فراموش نکنیم در دنیا بنگاه به بنگاه مبادله‌ها در حال انجام است هر چند پیمان‌هایی مانند بریکس که بین دولت‌ها منعقد شده می‌تواند کمک‌کننده باشد و یک حرکت رو به جلو محسوب می‌شود اما باید شرایطی در کشور مقصد ایجاد شود تا بنگاه با بنگاه مبادله انجام دهد و این رویه به نحوی باشد که تحریم‌ها بر مبادلات میان بنگاه‌ها تأثیرگذار نباشد یعنی کشورهای عضو اکو نگران نباشند اگر با ما مبادله اقتصادی دارند دچار تحریم می‌شوند و این مشکلات اساسی ماست که در این زمینه وزارت امور خارجه باید طرح‌ها را فراهم کند.
آزمونی برای مشهد بین‌المللی
برگزاری اجلاس سران اکو در مشهد یک فرصت و یک آزمون است. برگزاری خوب آن می‌تواند مقدمه‌ای برای برگزاری سایر اجلاس‌های بین‌المللی در خارج از تهران به ویژه در مشهد باشد. هر چند در این فرصت اندک شاید نتوان به این موضوع پرداخت که کمبودهای شهر مشهد برای برگزاری یک اجلاس در سطح بین‌المللی چه مواردی است اما می‌تواند آزمونی برای سنجش همه ظرفیتهای موجود باشد. شاید فرصت برای تأمین زیرساخت‌ها کم باشد اما هم‌افزایی و مشخص بودن برنامه‌های استان برای استفاده از این ظرفیت موضوع مهمی است که با مدیریت استانداری می‌تواند به نحو مطلوبی گردآوری و ارائه شود.
