ملزومات بهبود مراودات تجاری استان

به گزارش خراسان، مقصد عمده کالاهای صادراتی خراسان‌رضوی به کشورهای افغانستان، ازبکستان، ترکمنستان، عراق، پاکستان، چین، قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان، امارات متحده عربی، اسپانیا، فدراسیون روسیه، ترکیه، هلند، هند، عمان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و بلغارستان است که این بازارهای هدف فرصت مناسبی را برای استان فراهم کرده است.به گفته محمدعلی امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی، در سال گذشته میزان تجارت خارجی شامل صادرات و واردات استان ۱۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش داشته که نشان دهنده افزایش تجارت این استان با کشورهای دیگر است.

اما رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان‌رضوی معتقد است که امسال وضعیت صادرات در استان مناسب نیست و حتی در کل کشور هم اگر محصولات پتروشیمی و مشتقات وابسته به آن را در نظر نگیریم، شرایط خوبی برای صادرات دیگر کالاها نداریم. به تعبیر محمدحسین روشنک، تجارت به معنای تبادل کالا و خدمات میان کشورهاست و توسعه فعالیت‌های اقتصادی با آن‌ها هم نیازمند فضای مساعد سیاسی و شناخت مناسب بازار کشورهای هدف است. به گفته رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی استان، روابط سیاسی میان ایران و کشورهای همسایه ظرفیت مناسبی برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی است.او در تشریح شرایط کنونی کشور در زمینه صادرات می‌گوید: نیازسنجی مناسبی میان کشورهای همسایه ایران وجود دارد و باید از این ظرفیت برای توسعه صادرات استفاده کرد، اما متاسفانه مشکلات متعددی در این زمینه وجود دارد. برای مثال، اگر هم اکنون از سازمان صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی صادرات جویای کالاهایی شویم که قابلیت رقابت با تولیدات دیگر کشورها را داشته باشند، پاسخ چندان شفافی در این زمینه دریافت نمی‌کنیم.روشنک با تاکید بر این که در شرایط فعلی مشخص نیست باید چه کالایی صادر شود و بازار هدف کالاها کدام کشورها هستند، ادامه می‌دهد: متاسفانه تصمیم گیری در این باره نیازمند وجود یک متولی برای حل و فصل مشکلات است. اما در شرایط فعلی وظایف صادرات در عرصه های مختلف به وزارتخانه های مختلف سپرده شده است. متاسفانه از دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد که وزارت تجارت و بازرگانی را با صنعت و معدن ادغام کردند، این مشکلات بیشتر شد و در این شرایط هیچ کدام از این حوزه‌ها به درستی مسیر صادرات را مدیریت نمی‌کنند.به اعتقاد رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان‌رضوی با روی کار آمدن دولت فعلی، راهبرد مناسبی در حوزه توسعه روابط خارجی اتخاذ شده و روابط سیاسی‌مان با کشورهای حوزه آسیای میانه بهتر از قبل است؛ موضوعی که پیش‌نیاز صادرات است.

او با تاکید بر این که در خراسان‌رضوی کالایی برای صادرات وجود ندارد، به افت 40 درصدی صادرات استان از ابتدای سال و نسبت به مدت مشابه سال 1400 اشاره می‌کند و می‌گوید: ما مشتقات نفتی و پتروشیمی و مواد معدنی صادر نمی‌کنیم و صادرات ما کالاهای ساخته شده است. اگر پیش از این به عنوان مثال کیک و کلوچه صادر می‌کردیم، حالا مواد اولیه آن قدر گران شده که قیمت تمام شده کالاهای مان بیشتر از قبل می شود.

روشنک ادامه می‌دهد: با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه از سال گذشته تاکنون بیش از 100درصد کالاهای صادراتی‌مان هم گران‌تر شده است، حالا شما بگویید در این شرایط چگونه می‌توانیم صادرات داشته باشیم؟ او با تاکید مجدد بر این که در حوزه صنعت صادرات مان صفر است، خاطرنشان می‌کند: امروز هم اگر میلگرد صادر می‌کنیم به این دلیل است که معادن سنگ آهن داریم و قیمت آن نسبت به گذشته تغییر چندانی نکرده است. با این حال اگر ما سنگ آهن را به صورت خام، برای تبدیل شدن به میلگرد به چین بفرستیم و بعد میلگرد را به دیگر کشورها بفروشیم، باز هم قیمت تمام شده آن 25 تا 30 درصد ارزان‌تر می‌شود.

به گفته نایب رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی، این استان در زمینه‌هایی مانند صنایع معدنی و فلزی، صنایع شیمیایی و دارویی، صنایع الکترونیکی، صنایع نساجی، صنایع غذایی و انرژی دارای ظرفیت‌هایی برای همکاری‌های مشترک و سرمایه‌گذاری است. مجید محمدنژاد درباره وضعیت فعلی حوزه صادرات خراسان‌رضوی می‌گوید: شرایط کوتاه مدت صادرات در کشور و استان با توجه به رویکرد دولت سیزدهم و پشت سر گذاشتن مشکلاتی که به دلیل کرونا به وجود آمده بود، بهتر شده، اما به نظر می‌رسد این شرایط پایدار نیست. چرا که به رغم شرایط مساعد سیاسی کالاهایی که به مقصد آسیای میانه صادر می‌شود به روز نیست و فناوری‌مان فرسوده است.نایب رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی استان با بیان این که ما نمی‌توانیم کالاهای مان را به موقع به مقصد صادراتی برسانیم، ادامه می‌دهد: علاوه بر این موضوع، تقریبا اغلب کالاهای ما نیمه‌ساخته، نیمه‌خام یا خام صادر می‌شود که ارزش افزوده‌ چندانی برای ما ندارد.او سهم استان از صادرات به آسیای میانه را 20 درصد اعلام می کند و می‌گوید: تقریبا از 300 میلیون دلار صادرات به ترکمنستان حدود 50 تا 60 میلیون دلار آن مربوط به استان است. سهم صادرات خراسان رضوی از صادرات کالا به بقیه کشورهای آسیای میانه نیز همین میزان است. نایب رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد وضعیت روابط ایران با کشوری همچون ترکمنستان را نسبت به گذشته بهتر ارزیابی می کند و می‌گوید: هر چند که توانستیم روابط مان را با برخی کشورها مثل ترکمنستان بهبود ببخشیم اما همچنان برخی روابط مان دستخوش ناملایماتی از گذشته است و هنوز به شرایط سال 2015 و 2016 بازنگشته‌ایم.او این نکته را متذکر می‌شود که ترکمنستان رویکرد خود را درباره صادرات تغییر داده و اکنون بخشی از محصولات و تقاضای کشورش را از طریق داخل تامین می‌کند که این موضوع روی رقم صادرات ما هم تاثیر گذاشته است.

محمدنژاد وضعیت دسترسی به واگن‌ به منظور حمل ریلی محصولات صادراتی را نسبت به سال‌های گذشته ضعیف‌تر ارزیابی می کند و می‌گوید: حمل و نقل نقش مهمی در صادرات دارد که در این زمینه هم مشکلاتی داریم. در این شرایط اگر بخواهیم کالایی صادر کنیم واگن نیست یا همه خصوصی‌سازی شده و قیمت تمام شده

صادرات مان را افزایش داده و همین موضوع هم از قدرت صادرات مان کاسته است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان‌رضوی نیز با اشاره به دیپلماسی کنونی کشور در حوزه صادرات، می‌گوید: با توجه به رویکرد و دیپلماسی دولت سیزدهم و تلاشی که برای به دست آوردن ظرفیت‌های صادراتی بیشتر در حال انجام است به نظر می‌رسد شرایط صادراتی بهتر از قبل خواهد شد. هرچند که این موضوع نیازمند بهبود وضعیت زیرساخت‌ها و هماهنگی دستگاه‌هاست.کاظم شیردل ادامه می‌دهد: به دلیل تحریم‌ها زیرساخت‌های حوزه صادرات دچار مشکل شده است به عنوان مثال، حوزه حمل و نقل اشکالات متعددی دارد که باید در یک زمان کوتاه حل و فصل شوند.او با اشاره به برخی از راه حل‌ها برای برون رفت از مشکلات فعلی نیز تصریح می‌کند: با هدف بهبود وضعیت صادرات تفاهم‌نامه‌ها می‌توانند تاثیر بسزایی داشته باشند،به شرط این که بتوانیم کالاهای مان را به درستی و بر اساس نیاز کشورهای هدف ارائه دهیم.

شیردل با تاکید بر این که تولید در کشور ما گران است، خاطرنشان می‌کند: عواملی مانند حذف ارز 4200 تومانی باعث افزایش 30 تا 60 درصدی قیمت مواد اولیه و به تبع آن، افزایش قیمت تمام شده کالاها شده است. این درحالی است که کشورهایی مانند روسیه و چین که به حوزه آسیای میانه صادرات داشتند، گرانی نداشتند. او یکی از مشکلات بزرگ حوزه صادرات را فرسودگی دستگاه‌ها می داند و می‌گوید: باید فناوری دستگاه‌های تولید را به‌روز کنیم تا هزینه‌های تولید کاهش یابد. در این زمینه دولت باید از تولیدکنندگان حمایت کند تا آن‌ها بتوانند محصولات با کیفیت و با هزینه تمام شده پایین‌تر تولید کنند.طبق تاکید رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان‌رضوی، محصولات با کیفیت قابلیت رقابت با کالاهای دیگر کشورهای صادرکننده را دارند و به مرور زمان بازار خود را پیدا می‌کنند.

شیردل با بیان این که در سال 1401 نسبت به سال‌های گذشته کاهش صادرات داشته‌ایم،می افزاید: به عنوان مثال، بیشترین صادرات استان به افغانستان بوده که آن هم تا آبان ماه، کاهش 40 درصدی داشته است. با این حال رویکرد دولت ظرفیت جدیدی را ایجاد کرده و امیدواریم طی ماه‌های آینده با بهبود حوزه زیرساخت‌‌ها و حمایت‌های دولت از تولیدکنندگان شرایط صادرات در کشور و به ویژه خراسان رضوی بهتر شود.در شرایطی که به گفته بسیاری از مسئولان مربوط، میزان صادرات خراسان‌رضوی نسبت به سال گذشته کاهش یافته است، به نظر می‌رسد دستگاه‌های مرتبط در این حوزه باید به صورت فنی و کارشناسی شده مصائب پیش روی صادرات استان را بررسی و برای نقصان‌های موجود چاره‌اندیشی کنند.