به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد؛ «محمدرضا توکلی‌زاده» در نخسین جلسه کمیسیون تامین مالی و سرمایه‌گذاری خراسان رضوی متذکر شد: دو الی سه دهه پیش برای ایجاد یک کسب و کار یا توسعه یک صنعت، فعال اقتصادی با مراجعه به بانک، تمام منابع مورد نیاز خود را تامین می‌نمود اما در بزنگاه بحران اقتصادی کشور که بانک‌های دولتی به ناترازی و ضعف جدی منابع دچار هستند و بانک‌های بخش خصوصی نیز در فعالیت‌های اقتصادی و بعضا غیرمولد ورود کرده و عملکردشان در تبعیت از نوسانات مالی و اقتصادی است؛ دیگر نمی‌توان همان نگاه سنتی گذشته را در موضوع تامین مالی دنبال نمود.
او با تاکید بر اهمیت احصاء چالش‌های موجود در مسیر جذب سرمایه گذاری و تامین مالی، متذکر شد: تأمین بسنده و بهنگام مالی، برای فعالان اقتصادی یک اولویت مهم به شمار می‌آید اما نوسانات موجود در موضوع تخصیص تسهیلات، به دغدغه‌ای برای تولیدکنندگان بدل شده است. در این بزنگاه، بنگاه‌های اقتصادی ما باید به روش‌های نوین و ابزارهای جدید بیاندیشند.
وی با اشاره به فعالیت و ماموریت «کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی» اتاق مشهد در دوره جاری، خاطر نشان کرد: باور داریم، مسیرهای کلیشه‌ای که پیرامون این دو موضوع سراغ داریم، جوابگوی فعالیت‌های اقتصادی بخش خصوصی نیست و در موضوع تامین مالی و حتی جذب سرمایه، باید اجرای مدل های جدید را پیگیری حتی ترویج کرد.
توکلی‌زاده بیان کرد: حضور جمعی از خُبرگان حوزه مالی و پولی در متن این کمیسیون، ظرفیتی است تا آن راهبردی که اتاق در موضوع جذب سرمایه‌گذاری برای استان و اصلاح روش‌های تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی دنبال می کند، به مدد این بازوی مشورتی محقق گردد.
*کاهش بی‌اعتمادی به ابزارهای سرمایهای در تامین مالی، با ترویج روش‌های نوین
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در آغاز این جلسه در سخنانی، موضوع فراهم‌سازی سرمایه در گردش برای بنگاه‌های اقتصادی یا جذب سرمایه جدید در مسیر ایجاد یا توسعه یک کسب و کار را دغدغه‌ای جدی عنوان کرد و گفت: تأمین مالی به مدد بهره‌گیری از ابزارهای سرمایهای و شیوه‌های جدیدی که در این عرصه مطرح است، بنگاه‌های اقتصادی ما را از وابستگی محض به منابع بانکی نجات می‌بخشد.
وی تاکید کرد: البته که تحقق چنین بحثی مقدماتی دارد و باید اعتماد بخش‌های تولیدی و صنعتی را به ابزارهای موجود در این حوزه جلب نمود و گام نخست نیز ایجاد بستر آشنایی با ظرفیت‌های نوین در موضوع تامین مالی و سرمایه‌گذاری است.
وی با تاکید بر اینکه نظام ناکارآمد اعطای تسهیلات، فعال اقتصادی را در بزنگاه‌های مهمی با چالش مواجه می‌سازد، متذکر شد: وابستگی شدید کسب‌وکارهای کشور به منابع و تسهیلات بانکی و مشکلات سیستم بانکی کشور برای تامین منابع تسهیلات تکلیفی، دور باطلی را ایجاد نموده که زیانش متوجه فضای کسب و کار و بخش‌های مولد است. خُبرگان اقتصادی باید برای گشودن این گره، به گزینه‌های جایگزین یا مکمل بیاندیشند. در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته، نظامات متعددی برای تامین سرمایه جهت فعالیت‌های اقتصادی به کار گرفته می‌شود که باید در اکوسیستم کسب و کار ایران نیز (با تاکید بر سطح کارآمدی هر کدام از این روش‌ها)، ترویج و پیاده‌سازی شود.
سحرخیز به حضور نخبگان در کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اشاره کرد و آن را ظرفیت و ضمانتی برای دستیابی به راهکارهای موثر و راهبردهای کارآمد دانست و تصریح کرد: از آنجا که مدل‌های مختلف تامین مالی در زمره مباحث تخصصی قرار می‌گیرند و آشنایی با آن‌ها در بدنه جامعه اقتصادی کمتر است، برای توسعه و ترویج این مفاهیم، برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه عدم ارتباط مستمر و سیستماتیک صنایع در استان خراسان رضوی با شرکت‌های سرمایه‌گذاری، موجب کمبود نیروی متخصص و مشاوران کارآزموده در این زمینه در استان شده است، خاطرنشان کرد: این موضوع وظیفه این کمیسیون را در این مسیر سنگین‌تر می‌کند چرا نیازمند کمک همه افرادی هستیم که در این حوزه دانش و تجربه کافی دارند تا بتوانیم مسیر درستی را ترسیم نماییم و پتانسیل‌هایی که فراهم می‌شود را به بدنه بخش خصوصی استان، منتقل نماییم.
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در بخش دیگری از اظهارات خود به اهمیت جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و توامان تقویت ارتباطات تجاری بین‌المللی پرداخت و در همین خصوص بیان کرد: متاسفانه ما با روندهای مالی و تجاری دنیا بسیار غریبه‌ایم و با استانداردهای مالی و تجاری آن‌ها فرسنگ‌ها فاصله داریم. اگر همین امروز سد تحریم‌ها برداشته و درهای تعاملات جهانی به روی اقتصاد ایران گشوده شود؛ حداقل چند سال زمان می‌برد تا بتوانیم به آن جایگاهی برسیم که بسیاری از دیگر کشورها با منابعی به مراتب کمتر، بدان دست یافته‌اند.
*چالش‌های تامین مالی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط خراسان رضوی
«احسان شجاعی»، نایب رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق مشهد نیز در این نشست عنوان کرد: بیش از 90 درصد بنگاه‌های اقتصادی و واحدهای صنعتی و تولیدی در استان خراسان رضوی متعلق به بخش خصوصی است و از این میان، حدود 80 درصد آن‌ها در زمره شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) سطح‌بندی میشوند. این بنگاه‌ها در مقابل نوسانات اقتصادی، آسیب بیشتری تجربه می‌کنند پس در بحث روش‌های نوین تامین مالی، باید فرهنگ‌سازی موثرتری برای این بنگاه‌ها انجام بگیرد. البته که برآورد ما این است که ترویج و ورود موثر به این حوزه برای بخش اقتصادی استان ما قریب به دو سالی زمان نیاز دارد اما از همین امروز باید گام‌های موثر برداشته شوند.
وی با اشاره به لزوم افزایش تعاملات بین‌المللی فعالان اقتصادی، خاصه در موضوع معرفی ظرفیت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری، متذکر شد: بر این مبنا قصد داریم سالانه حداقل یک سمینار بین‌المللی در حوزه سرمایه‌گذاری و تامین مالی برگزار نماییم چون از مسیر چنین رویدادهایی است که پیوندهای بین‌المللی شکل گرفته و مسیر جذب سرمایه در صورت بهبود روابط خارجی، هموار می‌گردد.
وجیهه اصغری، دبیر کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق مشهد نیز در این جلسه با اشاره به بررسی‌ها و پیگیری‌هایی که در روند شکل‌گیری این ساختار تخصصی- مشورتی انجام گرفته، نیاز استان و بنگاه‌های اقتصادی به ورود به دو بحث مهم سرمایه گذاری و تامین مالی را یادآور شد و گفت: در طول دوره فعالیت این کمیسیون، تلاش خواهیم کرد تا با بهره‌گیری از نظرات نخبگان این دو بخش و با مشارکت از بدنه بخش‌های مختلف اقتصادی استان، راهکارهای نو و مسیرهای کارآمدی را برای این دو سر فصل مهم تعریف و معرفی نماییم و این کمیسیون در مقام مشاوره هیات نمایندگان اتاق مشهد، نقش خود را به شایستگی ایفا نماید.
وی در ادامه به بررسی‌ها و اخذ دیدگاه‌های صاحبنظران حوزه‌های مختلف در مورد راهبرد این کمیسیون اشاره و خاطر نشان کرد: با توجه به جمع‌بندی اولیه، پیشنهاد شد در راستای تحقق این اهداف و برنامه‌های کمیسیون تامین مالی و سرمایه‌گذاری، چهار کمیته با عناوین «بازار سرمایه»، «بازار آتیه و بیمه»، «بازار پول» و «سرمایه‌گذاری خارجی» ذیل کمیسیون ایجاد شود که ماموریت‌های پیشنهادی هر کدام از این کمیته‌ها نیز جمع‌بندی شده است.
* شارژ مالی تولید در کما
فیروز ابراهیمی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این نشست با اشاره به وابستگی صنعت به تسهیلات بانکی، متذکر شد: از شهریور ماه سال 1401، ارائه تسهیلات بانکی به واحدهای تولیدی تقریبا متوقف شده است و اگرچه این چالش بزرگ است اما توامان یک تمرین هم برای واحدهای تولیدی است تا وابستگی خود را به منابع بانکی را کاهش دهند.
وی ادامه داد: با این حال تردید نکنید کمر بانک‌های ما زیر بار این تسهیلات دستوری می‌شکند، چراکه در حال حاضر 60 درصد تسهیلات بانک‌ها به تسهیلات دستوری و مواردی مانند وام مسکن، ازدواج و فرزندآوری و… اختصاص پیدا کرده است. در این شرایط تنها راهی که برای تامین مالی واحدهای تولیدی وجود دارد، ایجاد و استفاده از یک سیستم بانکی غیر انتفاعی و جدا است، چراکه نمی‌توان انتظار داشت بانک‌ها در تورم 50 درصدی بتوانند با سود تسهیلات 20 درصدی به فعالیت خود ادامه دهند.
*گامی بلند برای ترویج و تسهیل در بهره‌گیری از مسیرهای جدید تامین مالی
اکبر میرزاپور، مشاور کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به شرایط دشوار و محدودیت‌های شبکه بانکی کشور، بار دیگر عبور از سیسمت تامین مالی بانک محور را مورد تاکید قرار داد و گفت: به دنبال راهکارهای جدیدی برای تامین مالی واحدهای تولیدی باشیم. در حال حاضر مشکل تأمین مالی و سرمایه‌گذاری فقط به بنگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ منحصر نمی‌شود و در تمامی سطوح کارفرمایی اعم از حقوقی یا حقیقی، کوچک و یا بزرگ با این موضوع درگیر هستند
وی ادامه داد: شرکت‌ها هرچقدر قوی‌تر و بزرگ‌تر باشند از روش‌های متنوع‌تری در بحث تامین مالی بهره می‌گیرند و کشورها نیز هر میزان توسعه‌یافته‌تر شوند، از روش تامین مالی بانک‌محور با سرعت بیشتری فاصله گرفته و در مسیر تامین مالی سرمایه‌محور گام برمی‌دارند. البته کشور ما نیز چند سالی است در این حوزه ورود داشته اما نیاز موجود در قواره ظرفیت‌هایی که فراهم آمده، نیست.
میرزاپور با اشاره به برخی چالش موجود در حوزه تامین مالی صنایع، متذکر شد: روند پیشی گرفتن استهلاک سرمایه از تشکیل آن (به استناد داده‌های بانک مرکزی) و نرخ رشد نزدیک به صفر سرمایه فیزیکی، مسائلی هستند که ما را باید نسبت به آینده فعالیت‌های اقتصادی و مولد نگران سازند.
وی با اشاره به مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه، عنوان کرد: امکان تامین مالی با حجم بسیار بالا، امکان تامین مالی بلند مدت، پرداخت اصل بدهی در سررسید، معافیت مالیاتی سود اوراق برای خریداران، مشارکت سرمایه‌گذاران خرد در تامین مالی شرکت‌ها، مهیا شدن امکان مديريت نقدینگی برای بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری و تامین ابزار مدیریت حجم نقدینگی برای بانک مرکزی، تنوع ابزارهای تامین مالی متناسب با نیاز بنگاه‌ها و امکان نظارت دقیق سازمان بورس بر انتشار اوراق بهادار از جمله مزایای استفاده از بازار سرمایه در این حوزه است.
میرزاپور عنوان کرد: در مجموع باید به سمت ابزارسازی و استفاده از روش‌های نوین تامین مالی حرکت کنیم و استفاده از تسهیلات و منابع شبکه بانکی به اولویت دوم در این بخش، تبدیل شود.
وی با تأکید بر اینکه بازار بزرگی در حوزه تامین مالی در حال شکل‌گیری است، تصریح کرد: متأسفانه استان خراسان رضوی سهم چندانی در این حوزه ندارد و بنگاه‌های اقتصادی ما کمتر به این سمت و سو حرکت کرده‌اند. این در حالی است که 96 درصد صنعت استان در اختیار بخش خصوصی بوده و این بنگاه‌ها عملا توان آن را دارند که با آزادی عمل بیشتری از روش‌های متنوع تامین مالی بهره بگیرند.
مشاور کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق مشهد، از اهمیت آموزش و آشنایی با مسیرهایی که استفاده از ابزارهای سرمایهای را برای یک بنگاه اقتصادی ممکن می‌سازد، سخن به میان آورد و عنوان کرد: کمیسیون سرمایه گذاری و تامین مالی اهداف و برنامه‌های خود را در این راستا تدوین نموده و از جمله این اهداف و برنامه‌ها می‌توان به فراهم کردن بستر ترویج و معرفی این ظرفیت‌ها، اعتمادسازی بین بخش‌های مختلف اقتصادی با بازار سرمایه، تعامل با نهادهای بازار سرمایه شامل شرکت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های مشاور این بخش، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، مراکز مدیریت پرتفوی و… با هدف ارائه راهکارهای تامین مالی برای صنایع استان، اشاره کرد.
میرزاپور، تعامل مستمر با مدیران و فعالان بازار پول استان را ضرورت دیگری برشمرد که این کمیسیون در دوره فعالیتش به آن توجه خواهد کرد و توضیح داد: در این مسیر، بحث استفاده از ابزارهای اعتباری به جای تسهیلات‌دهی با نهادهای مالی-پولی مطرح خواهد شد و تلاش می‌کنیم برای بحث تامین مالی بانکی هم راهبردهای جدید را مدنظر داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه رایزنی با سرمایه‌گذاران بزرگ بازار سرمایه با هدف ترغیب به انجام سرمایه‌گذاری در پروژه‌های استانی جهت تامین مالی پروژه‌های اقتصادی و تولیدی، دعوت از نمایندگان مجلس و مدیران عالی دستگاه‌های دولتی به منظور اطلاع از نیازهای تامین مالی صنایع استان و پیگیری مطالبات فعالان بازار سرمایه را از دیگر برنامه‌های دوره جدید کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق مشهد برشمرد.
او همچنین خاطر نشان کرد: همچنین در دوره جاری، موضوع راه‌اندازی سکوی تامین مالی اختصاصی جهت ارائه خدمات تامین مالی جمعی (Crowdfunding) برای صنایع استان را با همکاری نهادهای تامین مالی بازار پول و سرمایه پیگیری خواهیم کرد. راه‌اندازی حداقل یک صندوق جسورانه با هدف سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا و نوآورانه استان از جمله اهدافی است که تلاش بر تحقق آن داریم.
میرزاپور انجام پیگیری‌های لازم جهت پذیره‌نویسی سهام حداقل دو شرکت مستعد استان در بازار سرمایه با هدف جذب سرمایه با بهره‌گیری از بهترین تیم‌های مشاور پذیرش بازار سرمایه کشور، برنامه‌ریزی و حمایت از تشکیل نهاد درمان‌گر مالی برای احصاء نیازهای تامین مالی صنایع استان، ارائه راهکارهای مناسب برای آن‌ها، برگزاری نشست‌های دوره‌ای با فعالان صنایع استان با هدف اطلاع از نیازهای جدید تامین مالی این بخش و ارائه گزارش عملکرد کمیسیون و ارتباط با کمیسیون هم‌تراز در اتاق ایران را از دیگر اهداف و برنامه‌های این بازوی تخصصی-مشورتی اتاق مشهد عنوان کرد.
*لزوم امکان‌سنجی سرمایه‌گذاری در روش‌های جدید تامین مالی
عبدالله یزدان‌بخش، رئیس کمیسیون صنعت اتاق خراسان رضوی نیز در بخش دیگری از این جلسه در سخنانی، عنوان کرد: علاوه بر موضوع روش‌های جدید تامین مالی حتما باید امکان‌سنجی سرمایه‌گذاری و راهکارهای جذب و هدایت آن نیز مدنظر باشد تا نیاز بخش صنعت استان به بحث توسعه که از این مسیر محقق می‌گردد، تامین شود.
وی با بیان اینکه یک فصل مشترک مهم میان کمیسیون صنعت و سرمایه‌گذاری وجود دارد و آن مقوله تامین مالی برای بنگاه‌های صنعتی و تولیدی است، اظهار داشت: تولیدکنندگان و صنعتگران ما در سال‌های اخیر برای تامین مالی خود مستمر در تلاش و پیگیری بوده‌اند و در سیستم بانکی به بهانه‌های مختلف پاس می‌خوردند اما اگر روش‌های جدید تامین مالی، موثر واقع شوند، می‌توان از بند وابستگی به منابع و تسهیلات بانکی، رها شد.
وی با اشاره به مسیری که کمیسیون سرمایه‌گذاری جهت شناسایی روش‌های کارآمد تامین مالی نوین برای اکوسیستم اقتصادی استان دنبال می‌کند، ادامه داد: امکان‌سنجی برای جذب سرمایه و توامان سیستمی که به بازگشت آن منتج می‌گردد، باید مدنظر باشد. ریسک تأخیر در بازگشت سرمایه، از آن موضوعاتی است که باید در این مسیر شفاف گردد.
غلامرضا نوفرستی، عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز تریبون را در اختیار گرفت و از فضای کسب و کاری گفت که در سال‌های گذشته، گزینه‌های محدودی را پیش روی خود داشته و توضیح داد: در این سال‌ها، عمده تامین مالی در بخش اقتصاد کشور بر دوش بانک‌ها بوده است. برآوردها نشان می‌دهد که خوشبینانه سهم بازار سرمایه در این بخش 10 الی 20 درصد است و سیستم بانکی باری حدود 80الی 90 درصد را در این حوزه بر دوش می‌کشد.
وی اضافه کرد: تحلیل رفتن منابع باعث شده تا سیستم بانکی در حال حاضر در بحث تامین مالی واحدهای تولیدی، ناکارآمد باشد.
وی ادامه داد: امیداورم با بتوانیم این سیستم را تغییر دهیم و بتوانیم این میزان را به تعادل برسانیم به گونه‌ای که 50 درصد تامین مالی توسط بانک‌ها و لااقل نیم دیگر توسط ابزارهای سرمایهای و حتی بحث سرمایه‌گذاری‌های خارجی انجام بگیرد.
*اهمیت ورود صنعت به حوزه سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر
علیرضا حدادیان، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و فعال حوزه بازرگانی، نیز در این جلسه با اشاره به وجود پارک‌های علم و فناوری و مراکز نوآوری در سطح استان و حضور افراد خلاق و خوش فکر در این مراکز، عنوان کرد: طرح‌ها و ایده‌های نو، پیشرفته و آینده‌نگرانه‌ای در این مراکز شکل می‌گیرد، اما متاسفانه بسیاری از این افراد امکان ارائه تضامین لازم جهت تامین سرمایه برای طرح‌های خود را ندارند. در این شرایط اگر صنعت در کنار این افراد قرار بگیرد و ریسک سرمایه‌گذاری بر روی طرح‌های مذکور را متقبل شود، قطعا شاهد تحولی در این بخش خواهیم بود و ترکیب مذکور می‌تواند بسیار موفق عمل کند.
وی ادامه داد: متاسفانه سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در بسیاری از شرکت‌ها صرفاً برای معافیت مالیاتی انجام می‌شود اما اقدام واقعی در این رابطه انجام نمی‌گیرد.
*لزوم توجه بیشتر به موضوع سرمایه‌گذاری در کنار بحث تامین مالی
مهران مرشد، مشاور مالی و سرمایه‌گذاری، نیز بر اهمیت توجه و تمرکز بر موضوع «سرمایه‌گذاری» در ساختار این کمیسیون تاکید کرد و گفت: البته که در موضوع سرمایه‌گذاری هم نباید تنها متمرکز بر بحث سرمایه‌گذاری خارجی بود. به هر رو استان خراسان رضوی، در بحث جذب سرمایه‌گذاری نیاز زیادی دارد که اگر کمیسیون بر آن تمرکز کند، نتایج موثرتری حاصل خواهد آمد.
وی با تاکید بر اینکه باید موضوعات تامین مالی و سرمایه‌گذاری را از یکدیگر جدا نمود، تصریح کرد: ما نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در استان هستیم. ضمن اینکه تامین مالی برای واحدهای صنعتی و کسب‌وکارهای استان لازم است، اما عدم توجه به سرمایه‌گذاری روند تامین مالی را نیز به مشکل دچار می‌کند.
* غفلت از ظرفیت تعاونی‌ها در حوزه تامین مالی
سیدجواد رضویان‌راد، دبیرکل خانه تعاون‌گران خراسان رضوی، نیز در این نشست با انتقاد از عدم توجه به توان تعاونی‌ها در موضوع سرمایه‌گذاری و تامین ملی در سطح کشور، بیان کرد: متاسفانه در استان ما و کل کشور تامین سرمایه از طریق تعاونی‌ها مورد غفلت واقع شده است.
وی با اشاره به توان بالای تعاونی‌ها در جذب و هدایت سرمایه‌های خرد، ادامه داد: این یک نگرش غلط است که عده‌ای گمان می‌برند اگر بخش تعاون را تقویت شود، به رقیبی برای بازار پول و سرمایه تبدیل خواهد شد.
وی تاکید کرد: پیش از آنکه به دنبال جذب سرمایه‌های خارجی باشیم، از سرمایه‌گذاری‌های موجود داخلی حمایت و حفاظت کنیم.
جمیل نیک‌اندیش، مدیرعامل استودیو نوآوری چکاد نیز در این جلسه بر لزوم استفاده از الگوها و تکنولوژی‌های جدید در عرصه ماموریت این کمیسیون تاکید و بیان کرد: من معتقدم مدل‌های جدید توسط سازمان‌های مردم‌نهاد در دنیا به وجود آمده و و به صورت رایگان در دسترس قرار دارد و می‌توان آن استفاده کرد. ما در این زمینه‌ها با دنیا فاصله داریم، اما نقطه شروع هر حرکتی که به توسعه آموزش و ترویج ظرفیت‌های نو می‌انجامد، گفت‌وگو و مشارکت است.
