به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «احمد زمانیان»، رئیس این کمیسیون در ابتدای جلسه با اشاره به چالش‌های سال‌های اخیر فعالان حوزه حمل‌ونقل در مرز دوغارون اظهار کرد: به رغم آن‌که سال‌هاست در خصوص مرز دوغارون و ترانزیت به کشور افغانستان و رفع مشکلات موجود در این عرصه بحث و مطالبه‌گری می‌کنیم، مشکلات این حوزه همچنان به قوت خود باقیست. البته خوشبختانه مشکلات موجود در مرزهای میلک و ماهیرود به مراتب کمتر از دوغارون است.
زمانیان با اشاره به موضوع میزان هزینه‌کرد شرکت‌های حمل‌ونقل در مرز دوغارون و بررسی این موضوع در نشست پیشین کمیسیون یادآور شد: طبق آنچه در جلسات پیشین مطرح شد، مقرر گردید منطقه ویژه دوغارون، بازارچه، گمرک و… آمارهای خود را در خصوص میزان هزینه های اخذ شده در این مرز در اختیار کمیته تخصصی این حوزه قرار دهند تا در این حوزه شفاف سازی صورت بگیرد؛ اما این مهم از سوی برخی از دستگاه‌های متولی انجام نشد. مسلماً هزینه‌های اخذ شده خارج از سرفصل‌های هر یک از این دستگاه‌ها، هیچ موضوعیتی نداشته و تخلف محرز است.
او بر لزوم افزایش تعامل میان گمرک و سازمان راهداری به منظور جلوگیری از تشدید مشکلات در خصوص ورود موقت ناوگان خارجی تاکید کرد و گفت: در صورت تداوم این وضعیت، نارضایتی طرف افغان به دلیل افزایش هزینه‌ها را شاهد خواهیم بود.
تداوم توقف و معطلی کامیون‌ها در مرز دوغارون
در ادامه، «ابراهیم عطایی»، نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق خراسان رضوی در تشریح مصوبات نشست هیات ایرانی و افغانستانی در مورد مرزها و گمرکات مشترک عنوان کرد: افزایش ساعت کاری مرز و انجام امور در ساعات 7 صبح تا 23 و امکان تردد ناوگان در این ساعات، افزایش تردد کامیون ها در مدت 3 ماه بین دو طرف و لغو محدودیت 20 روزه کامیون‌های ایرانی از جمله مصوبات این نشست‌ها بوده است.
وی درباره میزان اجرای این مصوبات گفت: طبیعتا در روزهای نخست ملاحظاتی در انجام این امور صورت گرفت؛ اما متاسفانه پس از گذشت چند روز، شرایط نه تنها بهبود نیافت بلکه توقف کامیون‌ها و به تبع آن، کرایه‌ها افزایش یافت. چنان که هم اکنون شاهد توقف کامیون‌ها در مرز و به دنبال آن، معطلی کانتینرها در بنادر و… هستیم.
وی افزود: ما خواستار انجام اصلاحات در فرآیند ترددها در مرز هستیم که این مهم قطعا منجر به کاهش کرایه‌ها نیز می‌شود. هم‌اکنون کرایه‌های حمل کالا تا افغانستان بعضا به دو برابر افزایش پیدا کرده است و رانندگان افغانستانی نیز در تامین سوخت خود دچار مشکل هستند.
عطایی با بیان اینکه تقاضای ما روان سازی ترددها در مرز است، خاطرنشان کرد: متاسفانه دود حاصل از اخذ عوارض نابه جا از رانندگان افغان در مرز، به چشم بخش خصوصی ایران می رود. این در حالی است که بخش خصوصی هیچ عوارضی را خارج از سرفصل‌های تعریف شده دریافت نمی‌کند.
نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: متاسفانه علی رغم این که عنوان می‌شود مرز دوغارون تا ساعت 23 برای عبور و مرور باز است؛ اما واقعیت این نیست، به عبارت دیگر هر چند که مرز باز است؛ اما تنها تا ساعت 14 دستور خروج صادر می‌شود. شاهد این مدعا آن است که تا 3 روز پیش شاهد توقف کامیون‌ها در منطقه ویژه بودیم، این توقفات هزینه‌های سرباری را به شرکت‌های ترانزیتی تحمیل می‌کند.
ضرورت تسهیل‌گری تردد ناوگان ایرانی و افغانستانی در دو طرف مرز
در ادامه، «محمود سیادت»، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با بیان اینکه ما پیگیر رفع چالش‌های به وجود آمده در مرز دوغارون هستیم، گفت: واقعیت این است که رویکرد جزیره‌ای و اخذ عوارض‌های متعدد در مرز، اعتراض رانندگان افغان را برانگیخته است و گاهی نمی‌توانیم توجیه منطقی برای طرف افغان در خصوص اخذ عوارض نابه‌جا ارائه کنیم. مرز دوغارون و تردد در آن بسیار حائز اهمیت است و ما در پی این هستیم که مطالبات بخش خصوصی ایران را نیز در هفته آتی به طرف افغان منعکس کنیم. همچنین، از دستگاه‌های کشورمان در مرز، انتظار تسهیل‌گری و رفع ایرادات موجود را داریم.
وی در خصوص مشکلات رانندگان افغانستانی در دریافت کارت سوخت اظهار کرد: در این زمینه سوال این است که اگر بستر تخصیص سوخت به رانندگان افغان مهیا نیست چرا کارت سوخت در اختیارشان قرار می‌گیرد؟ این مسئله بایستی با تدبیراندیشی صحیح مرتفع گردد تا از تبعات احتمالی آن جلوگیری شود.
مشکل توقف 20 روزه ناوگان ایرانی برای ورود به افغانستان حل نشده است
«نصیر برادران»، رئیس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز با بیان اینکه در حال حاضر مرز دوغارون از ساعت 7 تا 23 فعال است، تصریح کرد: با توجه به افزایش ساعت کاری شاهد افزایش ترددها در مرز بودیم. آمارها حاکی از آن است که تعداد ناوگان ورودی و خروجی از 500 دستگاه به 650 ناوگان افزایش یافته است.
وی خاطرنشان کرد: به رغم آن که مطالبات‌مان را در خصوص رفع محدودیت تردد 20 روزه ناوگان ایرانی در مرز مطرح کردیم؛ اما با توجه به تردد ناوگان و توقف آن‌ها در پارکینگ‌ها، این محدودیت‌ها نه تنها حذف نشده؛ بلکه تشدید هم شده است. علی رغم پیگیری‌ها و مکاتبات بسیار در خصوص توقف کامیون‌ها، این مشکل ادامه دارد. اخیرا مدیر پایانه مرزی دوغارون این موضوع را به طرف افغان اعلام کرده و آنان پاسخ داده‌اند که مرز باید برای سه روز به صورت شبانه‌روزی فعال گردد تا حجم توقف‌ها کاهش پیدا کند؛ اما این موضوع اجرایی نشده است.
رئیس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده ای خراسان رضوی در خصوص افزایش اخذ هزینه از رانندگان افغان گفت: رانندگان افغانستانی ادعا می‌کردند که 3 مرتبه هزینه پارکینگ پرداخت می‌کنند که با تشکیل کمیته‌ای در این خصوص و بررسی تمامی هزینه‌ها، مشخص شد این مساله صحت ندارد.
وی ادامه داد: متاسفانه اخذ عوارض از ناوگان ایرانی در خاک افغانستان به مراتب از اخذ عوارض از ناوگان افغانستانی در خاک ایران بالاتر است. هر چند که دولت افغانستان تعدیل‌هایی در خصوص اخذ عوارض اعمال کرده؛ اما باز هم عوارض اخذ شده از طرفین با یکدیگر قابل قیاس نیست. البته خدماتی که در قبال عوارض به رانندگان افغان در مرز ایران ارائه می‌شود بیش از خدماتی است که رانندگان ایرانی در مرز این کشور دریافت می‌کنند. ممکن است هزینه‌های دریافتی از رانندگان در مرز نیاز به بازنگری داشته باشد؛ این هزینه‌ها شامل اسکن، باسکول، توقفات، ویزا و… می‌شود.
برادران عنوان کرد: ما هزینه ویزا را برای هر بار تردد سرشکن کردیم؛ اما هزینه ویزای رانندگان ایرانی به مراتب از رانندگان افغان بیشتر است. قطعا تمامی این مطالب در جلسه‌ای که هفته آتی با طرف افغان خواهیم داشت، منعکس می‌گردد تا تدابیری برای آن اندیشیده شود.
او با بیان اینکه برخی از مسائل صرفا با همکاری ارگان‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط قابل حل است، افزود: یک هفته الی 10 روز است که مجوزهای ورود موقت به صورت سیستمی صادر می‌شود. ضروری است در این زمینه دستگاه‌های مرزی با یکدیگر همکاری و مشارکت داشته باشند.
«حسین حصاری»، رئیس حوزه نظارت گمرکات خراسان رضوی نیز خاطرنشان کرد: اطلاعات در خصوص ورود موقت ناوگان خارجی باید به صورت سیستمی به گمرک منعکس شود تا همکاری به شکلی صحیح و مطلوب صورت گیرد.
صحت سنجی و اهلیت سنجی تقاضای واردات واگن در کمیته سیاستگذاری ریلی
در ادامه این نشست، «کاظم شیردل»، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی به تشریح موضوع تامین واگن صادراتی اشاره و اظهار کرد: در گذشته با کمبود واگن مواجه بودیم؛ در حال حاضر واگن وجود دارد؛ اما متاسفانه شاهد نابه‌سامانی در این حوزه هستیم. به همین دلیل تصمیم بر تشکیل کمیته سیاستگذاری با کمک فعالان این حوزه برای رفع موانع در این زمینه شد. بر اساس آنچه در 3 جلسه از این کمیته مطرح شد، صادرکننده و تولیدکننده بایستی 10 روز قبل از اقدام به صادرات، درخواست خود را به کمیته سیاستگذاری ریلی منعکس کنند تا کمیته پس از تایید و اهلیت سنجی، درخواست را در سامانه ثبت نماید و سپس، شرکت‌های توانمند اعم از شرکت‌های ترانزیتی، حقیقی و یا حقوقی، بازرگانی و… که توانایی واردات واگن از ترکمنستان و قرقیزستان را دارند، به این حوزه ورود کنند.
وی افزود: هدف ما این است که 40 الی 45 واگن مورد نیاز صادراتی به صورت روزانه به استان وارد شود. این 45 واگن باید در سطح استان ساماندهی شود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان با اشاره به سفر اخیر هیات تجاری خراسان رضوی به ترکمنستان و جلسه با بخش خصوصی این کشور گفت: در آن نشست، 6 شرکت مالک واگن نیز حضور داشتند که بعضا مدعی بودند که مشخص نیست واگن های ارسالی شان، در اختیار کدام شرکت ایرانی است و گاهی واگن هایشان 3 ماه در ایران متوقف است و از این حیث متحمل خسارت شده اند.
وی افزود: راه آهن جمهوری اسلامی ایران به حوزه تامین واگن صادراتی ورود پیدا کرده و تعهداتی را به طرف مقابل داده است؛ به طوری که بر ورود و خروج واگن نظارت بیشتری صورت بگیرد تا شاهد توقف نباشیم.
شیردل عنوان کرد: کمیته سیاستگذاری ریلی مستقیما با شرکت‌های واردکننده واگن در تعامل است تا از یکسو بهای واردات واگن‌ها مشخص باشد و از سوی دیگر سود شرکت‌های وارد کننده نیز معین گردد تا خللی در کار ایجاد نشود. تمامی اطلاعات در خصوص ورود و قیمت واگن و… توسط کمیته سیاستگذاری در سامانه مربوطه درج خواهد شد.
در بخش دیگری از نشست، «موسی صفایی»، رئیس گروه بازرگانی راه‌آهن خراسان اظهار کرد: جلساتی متعددی با اتحادیه صادرکنندگان استان در خصوص واردات واگن و ساماندهی به این حوزه برگزار شده است؛ البته ساماندهی این حوزه نیاز به همکاری بیشتر بخش دولتی و بخش خصوصی دارد. راه آهن پیشنهاداتی در این رابطه ارائه کرده است و امید می رود با اتخاذ تدابیر مناسب، بخش صادرات استان کمترین هزینه را متقبل شود. ما به دنبال این هستیم تا رویه مطلوبی با تکیه بر توانمندی بخش خصوصی برای ساماندهی این حوزه تدوین نماییم تا علاوه بر این که هزینه‌های غیرضرور کاهش پیدا کند از ورود شرکت‌های غیرتوانمند به این حوزه نیز جلوگیری گردد.
لزوم ساماندهی موضوعات مربوط به واردات واگن
در ادامه، «مرتضی قندچی»، عضو کمیسیون حمل ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق مشهد اظهار کرد: بخش اعظم تمرکز کمیته سیاستگذاری ریلی در خصوص تخصیص واگن‌های دولتی است و امید می‌رود این کمیته با همکاری دستگاه‌های مربوطه ساماندهی موضوعات مرتبط با واگن‌های وارداتی را انجام دهد. با این حال نباید منکر آن شد که ساماندهی این حوزه به دلیل لزوم نیازسنجی و اهلیت سنجی شرکت‌های وارداتی بسیار دشوار است؛ البته شرکت‌های حمل‌ونقل نیز باید در این زمینه شناسایی شوند.
او افزود: نباید فراموش کنیم که حتی اگر اهلیت سنجی به درستی انجام بگیرد، مشکلات خارجی در بحث تامین واگن به قوت خود باقیست. به طور مثال، ممکن است سیاست‌های کشور ترکمنستان در خصوص واگذاری واگن تغییر کند و تحولاتی در خصوص برنامه‌های ریلی این کشور رخ بدهد که این برنامه‌ها غیرقابل پیش‌بینی است.
در بخش دیگری از نشست، «حیدر خادم زاده»، عضو کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی مشهد با بیان اینکه کمیته سیاستگذاری ریلی باید در خصوص شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی حقیقی و حقوقی اعتبارسنجی جدی‌تری انجام دهد، ادامه داد: متاسفانه در سیستم کنونی واگذاری واگن شاهد نابه‌سامانی‌هایی هستیم و این امر نیازمند اصلاح است. اگر این اوضاع سامان نگیرد قطعا از کشورهای رقیب در عرصه صادرات عقب خواهیم ماند.
