به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «علی‌اکبر لبافی»، رئیس این دبیرخانه در خصوص نحوه محاسبه اعداد مندرج در بارنامه‌های حمل بر اساس تن-کیلومتر، اظهار کرد: هزینه حمل کالا از اهمیت ویژه‌ای برای کارخانه‌جات تولیدی برخوردار است و در قیمت تمام شده کالا اثرگذار می‌باشد. از این رو، نقش حملونقل در صنعت سیمان بسیار مهم و پررنگ است.
وی ادامه داد: شورای عالی هماهنگی ترابری، در 15 مهرماه سال 1397 چهارچوبی برای حملونقل جاده‌ای داخلی تعیین کرد. بر اساس این چهارچوب، هزینه حمل بر اساس تن-کیلومتر تعیین می‌شود. در این مصوبه، برای تعیین نرخ و محاسبه هزینه حمل براساس تن-کیلومتر تاکید بر توافق میان صاحب بار (کارخانه‌جات تولیدی) و شرکت های حمل و نقلی و یا کامیون داران شده است و در صورت عدم توافق میان آنان، مجموعه راهداری و حملونقل جاده‌ای استان‌ها هزینه حمل را مشخص خواهد کرد.
لبافی در بخش دیگر سخنانش به افزایش هزینه حمل بار بنا به اذعان کارخانه‌جات تولیدی و اتحادیه‌های این بخش اشاره و تاکید کرد: کارخانه‌جات تولیدی معتقدند که هزینه حمل بار بسیار زیاد بوده و همچنین، نحوه تعیین هزینه حمل بار به صورت تن-کیلومتر برای برخی از بارهای سیمانی نامشخص است. در واقع، شیوه نحوه محاسبه تن-کیلومتر برای کارخانه‌جات تولیدی، شفاف نیست. در تعیین شاخص‌های تن-کیلومتر، نظرات بخش خصوصی دریافت نشده و به عبارت دیگر توافق به صورت سه‌جانبه انجام نشده است.
وی با طرح این پرسش که هزینه نهایی حمل بار براساس چه فرمولی محاسبه می‌شود؟ افزود: تعیین هزینه حمل بار در هزینه‌های تولید کالا اثرگذار است. از سویی، گفته می‌شود عدد دریافتی پشت بارنامه نیز مشکلاتی برای کارخانجات ایجاد کرده است و هزینه حمل بار به پایانه‌های مرزی و گمرک نیز با نرخ بیشتر انجام می‌شود. نکته دیگر اینکه، در برخی از بارنامه‌های صادر شده، فاصله مبدأ و مقصد 10 برابر بیشتر درج شده است. همچنین، مبالغ پشت بارنامه، مورد پذیرش تمامی سازمان و ارگان‌های متولی حملونقل جاده‌ای نیست اما در هرشکل وجود دارد.
لبافی در بخش دیگری از سخنانش به اصلاح سیستم نسبت به محاسبه صحیح مبدأ و مقصد اشاره و خاطرنشان کرد: تعیین مبلغ بیشتر در پشت بارنامه، کاملا اشتباه و خلاف ضابطه‌هاست.
صادرات سیمان استان به دلیل عدم حمل بار به مرز متوقف شده است
سپس «رضا کشاورز»، نماینده شرکت سیمان غرب آسیا بیان کرد: 13 روز است که صادرات سیمان غرب به مرزهای استان حمل نمی‌شود؛ چراکه رانندگان مبالغ درج شده در بارنامه (بر اساس تن-کیلومتر) در سال جاری را نمی‌پذیرند و درخواست مبلغ بیشتری از صاحبان بار دارند. در این میان، برخی از تجار افغان برای تسریع فرآیند ارسال و صادرات، مبلغی بیشتر برای حمل بار به رانندگان پرداخت می‌کنند.
وی افزود: کارخانه‌جات تولیدی سیمان از اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان تقاضا دارند در صورتی که مصوبه و چهارچوبی برای هزینه حمل بار تعیین می‌شود رانندگان را نسبت به آن متعهد کنند. با توجه به شرایط خاص فعلی، روند صادرات سیمان متوقف شده و کارخانه‌جات دچار چالش جدی شده‌اند. نکته دیگر اینکه ضروری است شاخص‌های استان در بحث محاسبه هزینه حمل کالا، نسبت به استان‌های هم‌جوار، مورد بازبینی قرار گیرد.
«حسن ناطقی»، مدیر فروش شرکت سیمان شرق نیز با تاکید بر ابلاغ دیرهنگام درصد افزایش هزینه حمل‌بار جاده‌ای، عنوان کرد: همه ساله، میزان افزایش هزینه حمل بار جاده‌ای با تاخیر اعلام می‌شود که موجب اعتصاب و اعتراضات رانندگان حملونقل جاده‌ای می‌شود. با ابلاغ به موقع از این‌گونه مشکلات جلوگیری خواهد شد.
وی در بخش دیگر سخنانش به مبلغ پشت بارنامه اشاره و تاکید کرد: مبلغ پشت بارنامه، عددی توافقی میان راننده و صاحب بار است و اغلب تجار افغان، برای تسریع روند صادرات و جلوگیری از عدم جریمه در کشور هدف، هزینه بیشتری برای حمل بار به رانندگان پرداخت می‌کنند.
چالش‌های حمل بار سبب از دست رفتن بازارهای صادراتی می‌شود
«عادل بهلور»، مشاور مدیرعامل شرکت سیمان جوین، با بیان اینکه بازار هدف کارخانه سیمان جوین بازارهای داخلی است، خاطرنشان کرد: از اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان تقاضا می‌گردد که با توافق میان راننده با صاحب‌بار موافقت کرده و مبلغ در بارنامه به صورت رسمی درج شود. همچنین، نحوه محاسبه بر اساس تن-کیلومتر و هزینه حمل بار به کارخانه‌جات تولیدی اعلام گردد.
«محمد شمالی»، نماینده شرکت سیمان زاوه نیز با اشاره به چالش‌های حمل بار صادراتی به مرزهای استان، تاکید کرد: کارخانه‌جات تولیدی پس از به دست آوردن بازار خارجی و اقدام برای صادرات، با چالش‌هایی مانند سیستم حملونقل جاده‌ای و افزایش هزینه حمل بار مواجه شده و بازارهای صادراتی را از دست می‌دهند. باید نحوه محاسبه هزینه حمل بار کارخانه‌جات تولیدی یک محصول، یکسان باشد.
افزایش واقعی در هزینه حمل بار کالاهای استان صورت نمی‌گیرد
«محمدعلی خانی»، رئیس اداره حملونقل کالای اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان، گفت: پس از اعتصاب و اعتراضات سراسری رانندگان جاده‌ای مبنی بر مبالغ اندک هزینه حملونقل جاده‌ای، مصوبه تن-کیلومتر از سوی شورای عالی هماهنگی ترابری به تصویب رسید. در واقع، تن-کیلومتر یک نرخ مشخص است. این نرخ شاخص، بر اساس توافق و نظر تشکل‌های صنفی تعیین شده است. این نرخ، مبنا بوده و برای میزان کیلومتری که متوسط همه مسیرهاست، در نظر گرفته شده است. هر چه مسافت پایین‌تر باشد، نرخ تن ـ کیلومتر بالاتر است و اگر مسافت بیشتر باشد، نرخ نهایی تن ـ کیلومتر کاهش می‌یابد. پارامترهایی هم مانند سردسیر یا گرمسیر بودن منطقه، صعب‌العبور بودن، کاربری‌های خاص، با یک سر بار تردد کردن، مواد خطرناک، هزینه لاستیک، سوخت، استهلاک خودرو، قطعات یدکی، شاگرد راننده و… نیز در تعیین نرخ نهایی اثرگذار است.
وی ادامه داد: تن ـ کیلومتر به معنی کشف قیمت حمل یک محموله از یک مبدأ به مقصد است. در صورتی که توافقی میان صاحب کالا و راننده نباشد، تن کیلومتر برای محاسبه قیمت در نظر گرفته می‌شود.
خانی خاطرنشان کرد: بر طبق توافق صورت گرفته، نرخ پایه و شروعی برخی از استان‌ها برای حمل بار، تن- کیلومتر بوده و به نسبت شاخص‌های یاد شده تا 85 درصد نسبت به نرخ پایه افزایش پیدا می‌کند. نکته اینکه افزایش هزینه کرایه حمل بار براساس درصد افزایش ابلاغی از مرکز، به خصوص در صنعت سیمان امکان‌پذیر نیست.
هزینه حمل بار به مرزهای استان و گمرکات مرزی بیشتر است
خانی در ادامه به افزایش 85 درصدی هزینه کرایه حمل بار سیمان در سال 1398 اشاره و تاکید کرد: با توجه به شرایط کارخانه‌جات تولیدی سیمان، این میزان افزایش امکان‌پذیر نبوده و اجرایی نشد.
وی در بخش دیگر سخنانش در خصوص الزام درج تن-کیلومتر در بارنامه‌ها از ابتدای سال 1399، اظهار کرد: در خصوص چگونگی نحوه محاسبه تن-کیلومتر جلسات متعددی با بخش خصوصی برگزار شد. نکته دیگری که در بحث حمل کالا به آن اشاره می‌شود، مبالغ پشت بارنامه است برخی مواقع توافقاتی میان صاحب بار و راننده مبنی بر افزایش هزینه حمل بار رخ می‌دهد که دو طرف نسبت به آن مخالفتی ندارند اما این مسئله مورد تایید ما نیست. نکته دیگر اینکه، حمل بار به پایانه‌های مرزی و گمرکات، خواب ماشین (توقف) همراه خواهد داشت. به همین دلیل، هزینه بیشتری برای بار دریافت می‌شود و هزینه ارسال بار به شهرهای مرزی، نسبت به دیگر استان‌های کشور بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: نرخ نامه هزینه حمل بار توسط اداره کل راهداری و حمل‌و نقل جاده‌ای استان تنظیم و برای تایید به تهران ارسال شد و میزان افزایش هزینه حمل بار در طی هفته‌های آتی از سوی مرکز ابلاغ خواهد گردید.
سهم رانندگان ناوگان حملونقل جاده‌ای از کرایه بار 85 درصد از مبلغ کرایه است
خانی در ادامه به شاخص‌های تعیین کننده هزینه حمل بار اشاره و بیان کرد: تعیین درصد افزایش هزینه حمل بار براساس توافقات دستگاه‌های متولی و بخش خصوصی بوده است. سهم راننده از کرایه حمل بار تنها 85 درصد است و مابقی آن مربوط به مالیات و… است. هزینه حمل بار بر اساس تن- کیلومتر پایین‌ترین نرخ حملونقل جاده‌ای است.
در بخش پایانی این نشست و در جمع‌بندی مباحث مطروحه، لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان اذعان کرد: هزینه حمل بار بر اساس شاخص تن-کیلومتر کمترین مبلغ حمل بار بوده و بنا بر توافق میان راننده با صاحبان بار (کارخانه‌جات تولیدی) امکان افزایش یا کاهش هزینه حمل بار وجود دارد.
وی با اشاره به ثبت هزینه نهایی حمل بار در بارنامه برای جلوگیری از تخلفات احتمالی رانندگان، عنوان کرد: برای ارتباط و هم‌اندیشی بیشتر بخش خصوصی با سازمان‌های متولی، پیشنهاد شد نشست‌های مشترکی میان اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان و کارخانه‌جات تولیدی سیمان برگزار و شیوه محاسبه هزینه حمل بار سیمان بر اساس تن-کیلومتر تشریح گردد. همچنین، اداره کل راهداری حملونقل جاده‌ای استان در 24 ساعت آینده نسبت به ابلاغ بررسی های موضوع افزایش هزینه حمل بار اقدام کند تا صادرات متوقف شده سیمان، مجددا به جریان بیفتد. همچنین، این اداره می‌بایست نسبت به اطلاع‌رسانی بهتر و بیشتر به تشکل‌ها اقدام کند.
لبافی اذعان کرد: در مجموع با توافقات اعضاء حاضر در جلسه و نمایندگان بخش خصوصی و دولتی مقرر شد با توجه به ابهامات مطرح شده در نحوه تعیین کرایه حمل یک تن محموله به ازای یک کیلومتر جابجایی و نرخ گذاری حمل و پارامترهای تاثیرگذار، ظرف مدت 10 روز دستورالعمل، روش های تعیین و به طور کلی همه آیتم های تاثیرگذار توسط اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای در اختیار شرکت های تولیدی سیمان و دبیرخانه شورای گفت و گو قرار گیرد.
وی ادامه داد: برای شفاف سازی و رفع برخی ابهامات، مقرر شد ظرف مدت دو هفته لیست نهایی کرایه های ابلاغی در سالهای 1402 و 1403 و ریز محاسبات آن برای مقاصد مختلف (شهرها) در اختیار کارخانجات سیمان و دبیرخانه شورا توسط اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای قرار گیرد.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان اظهار داشت: با توجه به اینکه یکی از اهداف اجرای طرح سند کسب‌وکار در تاریخ 16/12/1402 شفاف سازی مسائل مربوط به حمل و نقل می باشد و همچنان ابهاماتی در خصوص نحوه قیمت گذاری کرایه حمل و نقل جاده ای شرکت های سیمانی پس از اصلاح مسافتها وجود دارد و موضوع اصلاح مسافتها و کاهش و عدم تاثیر در نرخ کرایه حمل و نقل جاده ای دارای ابهاماتی است، مقرر شد با استعلام از سازمان راهداری کشور در نشستی ظرف مدت 10 روز مسئولان اداره کل راهداری استان و سیمان زاوه تربت، چگونگی محاسبات مربوطه را مورد بررسی و رسیدگی قرار دهند و در صورت عدم توافق، موضوع مجددا در جلسه شورا مطرح گردد.
وی یادآور شد: در تعیین و محاسبه نرخ کرایه حمل و نقل جاده ای بر اساس فرمول و ضوابط سازمان راهداری کشور بر اساس تن –کیلومتر، نرخ کرایه مبناء می بایست قبل از هرگونه درخواست افزایش و تنگناهای مربوطه، مدنظر قرار گرفته و متاثر از اختلافات بعدی نباشد. همچنین، در تعیین کرایه حمل، توافق صاحب کالا و شرکت های حمل و نقل و یا رانندگان مربوطه و توافقات مکتوب حمل کننده کالا و صاحب کالاهای صادراتی و یا مصرف داخلی می تواند کمتر از عدد تعیین شده تن کیلومتر و یا بیشتر از آن باشد و برای اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای پذیرفته و سهم دولتی آن نیز تابعی از توافقات انجام شده در افزایش و یا کاهش خواهد بود.
پرداخت هر گونه وجهی تحت عنوان پشت بارنامه خلاف ضوابط است
لبافی به رقم خوردن موانعی که به دلیل عدم افزایش کرایه حمل در سال جاری به وجود آمده و صادرات سیمان را به دلیل عدم حمل متوقف کرده است، اشاره کرد و گفت: بر این اساس، مقرر شد ظرف مدت 24 ساعت اداره کل حمل ونقل یا پایانه ها به همه شرکت های حمل و نقلی ابلاغ و اطلاع رسانی نمایند و تاکید گردد که موضوع افزایش کرایه در حال بررسی بوده و به زودی ابلاغ خواهد شد و شرکت های حمل و نقل در این خصوص با مانعی مواجه نخواهند شد و به هیچ وجه در حمل و نقل نمی بایست تعللی به وجود آید. همچنین، پرداخت هر گونه وجهی تحت عنوان پشت بارنامه خلاف ضوابط تعیین شده بوده و شرکت های حمل و نقل و صاحبان کالا می توانند در چهارچوب مصوبات شورای عالی هماهنگی ترابری و یا توافقات فی مابین، اقدام نمایند.
وی تصریح کرد: با توجه به انحصاری بودن حمل و نقل در برخی پایانه های سیمان استان و عدم پذیرش بعضا کامیونهای غیر بومی توسط ناوگان حمل و نقل مستقر در منطقه، در صورت عدم ارسال محموله خریداری شده در مدت زمان معین، صاحبان کالا مجاز خواهند بود نسبت به معرفی وسیله حمل دیگری تحت شرایط و ضوابط سازمان راهداری اقدام نمایند.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان خاطرنشان کرد: در موضوع یکسان سازی ضریب انطباق بین کارخانجات سیمان شرق کشور و به ویژه خراسان رضوی، مقرر شد مجددا موضوع توسط اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای بررسی و هر یک از کارخانجات سیمان استان در این خصوص ظرف یک هفته دلایل و و توجیهات مربوطه را پیرامون اثرات مثبت و منفی یکسان سازی ضریب انطباق اعلام نمایند.
