به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «محمدحسین روشنک»، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و تاجیکستان در این سمینار، از ضرورت تفکیک دو مقوله تولید و صادرات و بررسی جداگانه چالش‌های این دو حوزه و راهکاراندیشی به منظور رفع مسائل آن‌ها سخن گفت و اذعان کرد: یکی از مشکلات موجود در حوزه اقتصاد کشور ما، اختلاط بخش‌های تولید و صادرات است و باید این دو موضوع از یکدیگر تفکیک شود؛ تا مشکلات هر بخش به طور مجزا و ویژه مورد بررسی و حل‌وفصل قرار گیرد.
وی با اشاره به مشکلات حوزه صادرات بیان کرد: امروز تجارت و صادرات کار بسیار دشواری است؛ زیرا گشایش ارزی به دلیل تحریم‌ها امکان پذیر نیست؛ اما با همه مشکلات و چالش‌ها، فعالان اقتصادی بنا به تجربه‌ای که به دست آورده‌اند، با کشورهای مختلف به ویژه افغانستان و آسیای میانه مراوده تجاری دارند.
روشنک خاطرنشان کرد: به طور قطع بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی و مدیریت صحیح در این حوزه منجر به رشد مراودات تجاری با دیگر کشورها خواهد شد و امیدواریم شاهد عملکرد مطلوبی در این زمینه در دولت چهاردهم با نگاه به رفع چالش‌های موجود باشیم.
نقش اثرگذار خراسان رضوی در تجارت ایران با تاجیکستان
در ادامه «کاظم شیردل»، نایب رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان در خصوص صادرات به تاجیکستان اظهار داشت: صادرات به تاجیکستان دیگر به صورت سنتی امکان پذیر نیست و لزوم به‌روزرسانی در این حوزه احساس می‌شود؛ به طوری‌که کالاهای صادراتی باید دارای برند ثبت شده و با کیفیت بالا باشند.
وی افزود: 70 درصد صادرات ایران به تاجیکستان از طریق ریلی و توسط تجار خراسانی صورت می‌گیرد. در تجارت با تاجیکستان در دولت سیزدهم اتفاقات مثبتی رقم خورد و مراودات تجاری با این کشور افزایش یافت و شرایط کار با تاجیکستان بهبود یافت. نکته اینکه مردم تاجیکستان از کالاهای ایرانی استقبال کرده و علاقه زیادی به کالاهای کشورمان دارند و بایستی از این ظرفیت به منظور توسعه مراودات بهره برد.
هدفگذاری برای تجارت 500 میلیون دلاری بین ایران و تاجیکستان
در ادامه «مریم خسروی اصل»، رئیس گروه کشورهای آسیای میانه در سازمان توسعه تجارت ایران به تشریح آخرین وضعیت مراودات ایران و تاجیکستان پرداخت و اظهار داشت: توسعه مبادلات تجاری با کشورهای آسیای میانه از جمله تاجیکستان، یکی از اهداف سازمان توسعه تجارت است. بر اساس هدفگذاری صورت گرفته تجارت ایران و تاجیکستان باید به ۵۰۰ میلیون دلار افزایش پیدا کند.
وی در خصوص آخرین وضعیت تجارت ایران با کشور تاجیکستان گفت: در سال 1401 صادرات از ایران به تاجیکستان 170 میلیون دلار بود و در 1402 به 262 میلیون دلار افزایش یافت که حکایت از رشد قابل توجهی دارد. طی سه ماه ابتدایی سال جاری نیز، میزان صادرات به این کشور، 69 میلیون دلار و واردات از تاجیکستان، 19 میلیون دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 44درصد در صادرات رشد داشته‌ایم.
خسروی اصل در تشریح عمده‌ترین اقلام صادراتی به تاجیکستان در سال 1402 از ایران، به میله‌های آهنی و فولادی، اجزا و قطعات موتورهای وسایل نقلیه، انواع رنگ‌ها و… اشاره کرد و گفت: عمده ترین اقلام وارداتی از تاجیکستان به کشورمان شامل نخ، پنبه، پیله کرم ابریشم و… بوده است. حجم مبادلات بین دو کشور در سال 2023، 321 میلیون دلار بوده و امید است به هدف گذاری صورت گرفته در این مبادلات برسیم.
وی در خصوص گروه‌های کالایی دارای پتانسیل صادراتی ایران به تاجیکستان گفت: این گروه‌ها مربوط به صنایع معدنی و فلزی، محصولات پتروشیمی، شوینده‌ها، خشکبار و… است. همچنین، داروهای ایرانی در تاجیکستان زبانزد و مورد استقبال مردم این کشور است.
رئیس گروه کشورهای آسیای میانه در سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص تجارت خارجی تاجیکستان با جهان و کشورهای همسایه بیان کرد: بر اساس آمارهای موجود، تاجیکستان 5 میلیارد دلار واردات از دیگر کشورها و 2 میلیارد دلار صادرات به جهان داشته است. بیشترین واردات کالای تاجیکستان در بین کشورهای همسایه از چین و ازبکستان بوده و ایران رتبه سوم را دراین زمینه دارد.
خسروی اصل با اشاره به انعقاد سندهای تجاری در سفرهای مقامات و وزرای کشورمان به تاجیکستان بیان کرد: اسناد زیادی در این سفرها منعقد شد و آخرین مورد، سند شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک ایران و تاجیکستان بوده است. نقشه راه همکاری های دو کشور نیز در آبان ماه سال گذشته میان دو طرف منعقد گردید. همچنین، سازمان توسعه تجارت در جهت توسعه مراودات تجاری با تاجیکستان، اقداماتی از جمله برگزاری نمایشگاه ایران- اکسپوی 2024، برگزاری همایش ها با حضور هیات‌های تاجیکستانی، برپایی نمایشگاه اختصاصی ایران در تاجیکستان و… را پیگیری نمود. همچنین، در مرداد ماه سال جاری هیات های تجاری به تاجیکستان اعزام خواهند شد و مجوز نمایشگاه یونیورسال تاجیکستان نیز در دست بررسی است.
وابستگی تاجیکستان به ترانزیت از ایران به دلیل محدودیت در دسترسی به آبهای آزاد
در ادامه این نشست، «محمدعلی امیرفخریان»، رایزن بازرگانی ایران در تاجیکستان پشت تریبون قرار گرفت. وی در خصوص توسعه مراودات اقتصادی با تاجیکستان اظهارکرد: اقتصاد تاجیکستان رو به رشد بوده و تورم این کشور در حال کاهش است. در واقع، پیش‌بینی بانک جهانی درباره اقتصاد این کشور تحقق یافته است.
وی، یکی از مشکلات تاجیکستان را عدم دسترسی به آبهای آزاد دانست و افزود: به دلیل همین محدودیت، قراردادهای متعددی به منظور ترانزیت از ایران، افغانستان و قزاقستان برای دستیابی به آبهای آزاد توسط این کشور منعقد شده است. در همین راستا، اقدامات لازم برای تامین واگن بایستی صورت گیرد و نقش اتاق بازرگانی مشترک ایران و تاجیکستان در این موضوع بسیار مهم است.
امیرفخریان ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌های مراوده با تاجیکستان، قوانین مالیاتی غیرشفاف، نفوذ رقبا از جمله کشورهای ترکیه و ازبکستان در بازار این کشور، عدم آشنایی تجار ایرانی با قوانین و مقررات تاجیکستان و… است. تاجیکستان برای گذر از اقتصاد سنتی و رسیدن به خودکفایی برنامه‌هایی در دست اقدام دارد که برای توسعه مراودات با این کشور، می‌توان گوشه چشمی هم به این برنامه‌ها داشت.
رایزن بازرگانی ایران در تاجیکستان، با اشاره به جایگاه ایران در تجارت با این کشور بیان کرد: جایگاه کنونی ایران در تجارت با تاجیکستان با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشورمان باید ارتقا یابد که بخشی از آن از طریق توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی بخشی از طریق افزایش مراودات معدنی، امکان‌پذیر است و این امر، یکی از بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری در این کشور است.
وی با اشاره به اهمیت برخورداری از تراز مثبت تجاری بین ایران و تاجیکستان گفت: تجارت یک‌طرفه محکوم به شکست است و بر همین اساس، باید به واردات از تاجیکستان توجه نماییم؛ یکی از گزینه های افزایش واردات از تاجیکستان، واردات طلا است که باید نسبت به آن تدبیر شود. طلا یکی از اقلام صادراتی تاجیکستان است و شریک اول تاجیکستان در این حوزه کشور سوئیس است.
امیرفخریان در خصوص تولید ناخالص داخلی تاجیکستان بیان کرد: سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی این کشور 24 درصد، صنعت 23 درصد و سهم خدمات 53 درصد است. تاجیکستان تامین کننده آب آسیای میانه بوده (آمودریا بزرگ‌ترین رودخانه آسیای مرکزی از رشته‌کوه‌های پامیر سرچشمه می‌گیرد که بخشی از آن در تاجیکستان است)؛ لذا باید از این فرصت در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی به ویژه در بحث شیلات استفاده نمود. نکته دیگر اینکه دولت تاجیکستان برنامه ریزی کرده تا در چند سال آینده 700 کارخانه در این کشور راه اندازی کند و این موضوع هم نشان دهنده ضرورت توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی به این کشور را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه تاجیکستان آلپ خاورمیانه بوده و 94 درصد این کشور کوهستانی است، گفت: این مساله فرصت بسیار خوبی در زمینه گردشگری و اعزام گردشگر به این کشور و بالعکس جذب گردشگران تاجیک به ایران است؛ زیرا تاجیکستانی ها استقبال خوبی از گردشگری تاریخی دارند و به سفر به شهرهای تاریخی ایران علاقمندند. در این راستا، لغو روادید بین دو کشور به زودی شرایط خوبی را فراهم کرده و قیمت پروازها نیز به دنبال آن تعدیل خواهد شد. این کشور اکنون در حال جذب گردشگر بوده و نیاز به آموزش تشریفات، ایجاد اقامتگاه، هاستل‌ها و… دارد.
امیرفخریان در زمینه گردشگری سلامت نیز بیان کرد: تاجیکستانی ها برای گردشگری سلامت به روسیه، پاکستان و… مراجعه کرده و کم و بیش به ایران سفر میکنند و با توجه به زبان مشترک میان ایران و تاجیکستان ما می‌توانیم در این خصوص برنامه ریزی کنیم.
وی در زمینه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در تاجیکستان بیان کرد: کشور ما در زمینه اقلام پتروشیمی و نفت، برخی محصولات کشاورزی مانند خرما، شیرینی های سنتی، اوره، بطری ها، بسته بندی و… می‌تواند برای صادرات به تاجیکستان اقدام نماید.
امیرفخریان درخصوص پتانسیل‌های وارداتی از تاجیکستان نیز بیان کرد: پنبه، نخ پنبه، ژلاتین، آب آشامیدنی و… از جمله این فرصت‌ها است. کشور تاجیکستان در حال انجام اقدامات خوبی به منظور حمایت از سرمایه گذاری است و به منظور بهره بردن از این فرصت و نیز با توجه به تحریم ها، باید به دنبال شیوه های جایگزین در زمینه مالی باشیم که این مساله با تهاتر قابل انجام است.
