زعفران ایران نیازمند زنجیره ارزش و مدیریت صادراتی است

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «فرشید منوچهری» در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه زعفران، این گوهر سرخ سرزمین ایران نه تنها محصولی کشاورزی که نمادی از فرهنگ، تاریخ و هنر این مرز و بوم است؛ با این حال آن‌گونه که شایسته‌اش است در بازارهای جهانی شناخته نشده است، اظهار کرد: امروزه زعفران ایران با کیفیتی بی‌نظیر همچنان با نام و برند دیگر کشورها به مصرف کنندگان در کشورهای مختلف عرضه می‌شود. اینکه چرا علی‌رغم داشتن عناوین بزرگترین تولیدکننده و بزرگترین صادرکننده جهان، بعضی از کشورهای همسایه و اروپایی مقام‌های نخست صادرات زعفران را دارند، در حالی‌که بیش از 80 تا 85 درصد نیاز خود را از ایران تامین می‌کنند را می‌توان در نبود برنامه‌ای مدون برای تولید و صادرات زعفران ایران دانست.

لزوم برخورداری زعفران از زنجیره ارزش

دبیر شورای ملی زعفران ادامه داد: ما نیازمند ایجاد یک زنجیره ارزش کامل در حوزه زعفران هستیم که منافع تمامی فعالان این بخش (از کشاورز و تولیدکننده گرفته تا فروشنده، صادرکننده و حتی واسطه‌گران) را مدنظر قرار دهد و تنها به کشاورزی، قیمت بالای محصول یا صادرات محدود نشود. حمایت از کشاورز صرفاً به معنای خرید محصول با قیمت ثابت یا افزایش سالانه قیمت خرید نیست، هرچند که این اقدامات در ظاهر به نفع کشاورز به نظر برسد. بخشی از راهکارهای حمایت واقعی از کشاورزان، ارائه آموزش‌های لازم برای افزایش میزان برداشت، ارتقای کیفیت محصول، کاهش ضایعات و کاهش هزینه‌های مرتبط با تولید زعفران است. این اقدامات به افزایش توان رقابت محصول در بازارهای بین‌المللی کمک کرده و موجب می‌شود تولید برای رقبای نوظهور غیراقتصادی شود، در حالی که منافع حداکثری تولیدکننده حفظ شده و بیشترین ارزش افزوده برای زنجیره تولید حاصل گردد.

منوچهری با اشاره به وضعیت فعلی صادرات زعفران اظهار کرد: هنوز بخش عمده‌ای از زعفران ایران بدون بسته‌بندی مناسب و قابل عرضه در سبد کالایی مصرف‌کننده نهایی ارائه می‌شود و فاقد هویت و روایت مشخص است.

وی تاکید کرد: این خام‌فروشی نه به دلیل کم‌ارزش بودن محصول، بلکه ناشی از نبود زیرساخت‌های لازم، ضعف در سیاست‌گذاری صادراتی و غفلت از برندسازی فرهنگی است.

منوچهری افزود: همان‌طور که شورای ملی زعفران ایران بارها تاکید کرده است، در صورتی که مدیریت موثر بر بازار اعمال نشود، بسته‌بندی متمایز و برندینگ توسعه نیابد و تبلیغات لازم درباره کیفیت و اصالت زعفران ایران انجام نشود، کشورهای واسطه همچنان بر بازار جهانی سلطه خواهند داشت و عمده سود این صنعت ارزشمند به آن‌ها خواهد رسید.

لزوم هماهنگی و همکاری نزدیک بخش خصوصی و بخش دولتی

وی افزود: با حرکت به سمت حضور زعفران ایران با برند شرکت‌های صادراتی یا تولیدی و با بسته‌بندی مورد استفاده در سبد کالایی مصرف کننده نهایی و یا به تعبیری اتصال مستقیم به بازارهای نهایی، ایران می‌تواند جایگاه خود را در زنجیره ارزش جهانی بهبود بخشد و سهم قابل توجهی از ارزش افزوده این محصول استراتژیک را کسب نماید؛ این تحول نیازمند هماهنگی و همکاری نزدیک بین بخش خصوصی و بخش دولتی است که بدون آن هیچ تغییری حاصل نخواهد شد.

دبیر شورای ملی زعفران خاطرنشان کرد: یکی از مسیرهای مهم برای تحقق همکاری موثر، مشارکت فعال بخش خصوصی در فرآیند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی‌های بخش دولتی در حوزه زعفران است.

وی تاکید کرد: در این زمینه، بخش دولتی نباید از بهره‌گیری از همراهی و هم‌صدایی بخش خصوصی در اتخاذ تصمیمات خودداری کند و همچنین باید زمینه‌ای فراهم شود تا بخش خصوصی قادر باشد قوانین و برنامه‌های توسعه‌ای خود را به مجلس ارائه نماید.

وی افزود: موضوع بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز همچنان یکی از دغدغه‌های مهم صادرکنندگان است که تاکنون به‌طور جدی مورد توجه قرار نگرفته و تکرار آن، بیان دغدغه‌ای همیشگی است.

دبیر شورای ملی زعفران ادامه داد: نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز فناوری در این حوزه بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد و ضرورت دارد سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های نوین و طراحی‌هایی صورت گیرد که اصالت زعفران ایرانی را به تصویر بکشد.

وی افزود: دولت نیز با حمایت‌های هدفمند از جمله ارائه یارانه‌های تحقیق و توسعه و تسهیلات صادراتی، باید زمینه شکوفایی زنجیره ارزش زعفران را فراهم نماید.

منوچهری در خصوص اقداماتی که برای رفع چالش‌ها و پاسخ به نیازهای صنعت زعفران ضروری است، توضیح داد: اجرای طرح شناسنامه‌دار کردن مزارع زعفران، ایجاد ایستگاه‌های خدمات مکانیزه برای کشاورزان، برقراری کارت اهلیت صادرات زعفران به منظور مدیریت بازار جهانی، تدوین و ابلاغ دستورالعمل کشت ارگانیک زعفران و نحوه حمایت از آن، معرفی گمرک مشهد به عنوان گمرک تخصصی زعفران و حمایت از صادرات محصول در بسته‌بندی‌های متنوع، از جمله اقدامات کلیدی در این مسیر است.