احصای علل تکرار توقف ناوگان در مرزهای دوغارون و لطف‌آباد

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، احمد زمانیان، رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق مشهد، در ابتدای نشست با اشاره به وضعیت توقف طولانی ناوگان در سه مرز استان شامل دوغارون، لطف‌آباد و سرخس، گفت: با وجود بازدیدهای میدانی متعدد، توقف ناوگان کماکان مشاهده می‌شود. هرچند علت این توقفات مشخص است و دستگاه‌های دولتی همکاری لازم را دارند، اما تکرار این مطالبه‌گری و یادآوری مداوم به مسئولان رده‌بالای دولتی برای یافتن راهکارهای عملیاتی ضروری است.

وی در ادامه افزود: بازدید از مرز لطف‌آباد نشان داد بخشی از توقف طولانی‌مدت ناوگان مرتبط با خودروهای ترانزیت ترکمنستان و فرآیند ترانشیپمنت است. اگرچه محموله ها به راحتی از مرز خارج می‌شوند، اما زمان تخلیه محمولات در پارکینگ طولانی است و این موضوع باعث کندی جریان ترانزیت شده است.

زمانیان با تاکید بر لزوم هماهنگی بیشتر میان نهادهای متولی، تصریح کرد: رفع این مشکلات نیازمند تشکیل کمیته‌ای تخصصی و پیگیری مستمر مصوبات دیپلماسی استانی است تا روند ترانزیت در مرزها روان‌تر و با کمترین توقف اجرایی شود.

وی همچنین اذعان کرد: تسهیل روند عبور ناوگان در مرزهای خراسان رضوی علاوه بر افزایش کارایی ترانزیت، به ارتقای صادرات و تجارت منطقه‌ای نیز کمک شایانی خواهد کرد.

انتقاد از وضعیت امکانات رفاهی رانندگان در مرز دوغارون

ابراهیم عطایی، نایب رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز، با اشاره به تغییر مسیر محموله ها از افغانستان به آسیای میانه گفت: با توجه به چالش‌های موجود میان افغانستان و پاکستان، بخشی از محموله ها به سمت مرزهای ایران تغییر مسیر داده‌اند. مرز لطف‌آباد مسیر سهل‌تری برای ترانزیت محسوب می‌شود. لذا از اداره کل راهداری تقاضا داریم بستری مناسب برای تسهیل تردد در این مسیر فراهم شود.

وی ادامه داد: بازدید میدانی از مرز دوغارون انجام شد و عکس، فیلم و مستندات توقف‌های طولانی مدت تهیه گردید. متاسفانه بخش عمده این توقف‌ها داخلی است و امکانات رفاهی برای رانندگان در این مرز بسیار پایین است.

عطایی با اشاره به جلسه اخیر در قالب هیات اعزامی استان به هرات با مسئولان این ولایت اظهار کرد: طرف افغان اعلام کرد اراده‌ای برای اجرایی شدن مصوبات وجود دارد. طی این نشست مطالبه شد حداقل ۲ هزار دستگاه به صورت ورود و خروج روزانه تردد داشته باشند و مرز در روزهای جمعه فعال شود. حذف هزینه‌های متقابل مربوط به خاک پولی و دوزبلاغ نیز از دیگر مباحث مطرح شده بود که ایران نیز تمایل خود را برای حذف آن نشان داد و مقرر شد از مرکز اجازه گرفته شود. همچنین درخواست صدور ویزای شش ماهه برای رانندگان ایرانی مطرح شد.

وی افزود: هزینه‌های بخش خصوصی طبق بخشنامه به طرف افغان اعلام شد و مطالبات طرف افغان در مرز دوغارون بررسی و توافقنامه‌ای در این خصوص منعقد گردید. امید است با اجرای این تفاهم‌نامه، مشکلات حمل و نقل در مرز دوغارون به شکل چشمگیری کاهش یابد.

نیم‌نگاهی به علل توقفات ناوگان در مرزهای دوغارون و لطف‌آباد

در ادامه نشست، امید خدادادی، دبیر کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی خراسان رضوی، درباره بررسی علل توقف ناوگان حمل و نقل در مرزهای دوغارون و لطف‌آباد گفت: این مرزها به عنوان گذرگاه‌های مهم تجاری و ترانزیتی شرق کشور، نقش کلیدی در تبادلات اقتصادی ایران با کشورهای آسیای میانه دارند. با این حال، در روزهای اخیر ناوگان با توقف‌های طولانی مواجه شده که افزایش هزینه‌ها، کاهش سرعت ترانزیت و نارضایتی فعالان اقتصادی را به همراه داشته است.

وی افزود: مشکلات زیرساختی، فرآیندهای اداری و گمرکی طولانی، اختلاف رویه با طرف مقابل، کمبود نیروی انسانی متخصص، مشکلات فناوری و ارتباطی، تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی از جمله چالش‌های موجود هستند.

خدادادی در پایان راهکارهای پیشنهادی را این‌گونه برشمرد: بهبود زیرساخت‌ها، ایجاد پنجره واحد مرزی، هماهنگی بیشتر با طرف مقابل، افزایش نیروی انسانی متخصص، استفاده از فناوری‌های نوین و تعامل از طریق دیپلماسی حمل و نقل از جمله اقدامات ضروری برای کاهش توقفات ناوگان است.

جواد نوریان، عضو کمیسیون نیز با اشاره به جلسات مقطعی با طرف افغان پس از ششمین نشست کمیته مشترک خراسان رضوی و هرات گفت: این ملاقات‌ها تنها به تسهیل کوتاه‌مدت تردد منجر شده و روند قبلی ادامه دارد.

وی تاکید کرد: علی‌رغم اراده مقامات استانی برای تسهیل عبور و مرور، توقف طولانی ناوگان در مرزها همچنان ادامه دارد و نبود هماهنگی میان دستگاه‌های مرزبانی، گمرک، وزارت راه و نهادهای امنیتی، مشکلات را پیچیده‌تر کرده است. بخش خصوصی هزینه‌های زیادی متحمل می‌شود، اما اراده عملی برای رفع این مشکلات مشاهده نمی‌شود.

دین محمد فیض محمدی، دیگر عضو کمیسیون، با اشاره به هماهنگی نسبی میان بخش دولتی و خصوصی در یک دهه اخیر، پیشنهاد کرد چالش‌های ترانزیت در جلسات یکشنبه‌های اقتصادی با حضور استاندار بررسی شود.

وی همچنین بر ضرورت بازگشایی دفتر نمایندگی انجمن ترانزیت در مرز دوغارون و حضور نمایندگان بخش خصوصی برای انعکاس مشکلات تاکید کرد و آن را فرصت مناسبی برای پیگیری و رفع موانع دانست.

سید علیرضا عدالتیان، عضو کمیسیون عنوان کرد: با توجه به سفر هیات اعزامی استان به هرات، استاندار خراسان رضوی هر دو ماه یکبار در مرز دوغارون جلساتی جهت پیگیری موضوعات خواهد داشت.

رضا نیک‌خواه، عضو کمیسیون، علت توقفات طولانی ناوگان در مرزها را تعدد پارکینگ‌ها، بازرسی‌های بیش از حد و جانمایی نامناسب دستگاه‌های فعال دانست و افزود: مشکل اصلی بازگشت ناوگان خالی به ایران از مرز اسلام قلعه است که گاه تا 17 الی 18 روز طول می‌کشد و نیازمند پیگیری جدی است.

مجید صباغی، عضو کمیسیون، با اشاره به صف‌های طولانی ناوگان ایرانی در مرز لطف‌آباد، بر لزوم ایجاد ایستگاه ثانویه برای گمرک و بهبود تجهیزات مرزی مانند پست و اسکن تاکید کرد و گفت: امکانات فعلی پاسخگوی حجم بالای ناوگان نیست و نیازمند اصلاح است.

لزوم مدیریت واحد و مطالبه‌گری برای حل توقفات مرزی در دوغارون

در ادامه جلسه مرتضی قندچی، نایب رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با اشاره به توقفات مرزی در دوغارون، گفت: این موضوع طی دو سال گذشته در شورای گفت‌وگو مطرح شده اما به دلیل نبود مدیریت واحد و تعدد دستگاه‌های مستقر، پاسخگویی مشخصی صورت نگرفته است. وی تاکید کرد که مطابق قانون، گمرک موظف به مدیریت مرز است و باید مسئولیت این موضوع را برعهده گیرد.

قندچی افزود: برخی چالش‌ها ناشی از مسائل امنیتی و سیاسی است، اما با توجه به رشد اقتصادی افغانستان و صادرات برخی محصولات آن به اروپا، ایران باید از فرصت تسهیل ترانزیت بهره‌برداری کند.

وی همچنین یادآور شد: در سفر اخیر به هرات، تمامی کمیسیون ها بر حل چالش‌های مرزی توافق داشتند و پیشنهاد شد موضوع در جلسات یکشنبه‌های اقتصادی برای تصمیم‌گیری و پیگیری بیشتر مطرح شود.

ارتقای خدمات ریلی در لطف‌آباد

ابوالفضل بیاتی، سرپرست بازرگانی اداره کل راه‌آهن خراسان رضوی در توضیح وضعیت مرزهای ریلی استان اظهار کرد: در حوزه مرزی «روزنک»، طرف افغانستانی راه‌آهن شرق می‌بایست پاسخگو باشد.

وی همچنین با اشاره به مرز لطف‌آباد افزود: راه‌آهن تخفیفات مناسبی را برای حمل ریلی از مرز لطف آباد در نظر گرفته و مقرر شده است شرکت انبارهای عمومی، درب مجزایی برای بارگیری واگن‌ها اختصاص دهد تا روند خدمات‌دهی تسهیل شود.

تاثیر کشورهای همسایه بر توقفات ناوگان ایرانی در مرزهای خراسان رضوی

علیرضا تیموری، کارشناس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز در این نشست تاکید کرد: بخش عمده‌ای از توقفات مرزی در حیطه اختیارات راهداری نیست و کشورهای همسایه نقش قابل توجهی در این توقفات دارند.

وی افزود: ورود ناوگان ایرانی خالی از اسلام قلعه گاهی تا دو هفته طول می‌کشد که ناشی از تحمیل طرف افغان است و علی‌رغم پیگیری‌های جلسات مرزی، این مشکل همچنان پابرجاست.

تیموری با اشاره به جانمایی نیروهای گمرک، گذرنامه و دیگر دستگاه‌ها در مرز، توضیح داد: تغییر این جانمایی می‌تواند فرآیند رسیدگی و تشریفات را تسهیل کند. هرچند اداره کل راهداری طرح‌هایی برای کاهش توقف رانندگان اجرا کرده، اما تعدد دستگاه‌ها، کمبود نیرو و محدودیت ساعات کاری مانع تحقق کامل آن شده است. با پیگیری‌های استاندار، تغییرات لازم در جانمایی‌ها انجام خواهد شد تا توقفات کاهش یابد.

وی همچنین یادآور شد: طرح جامع مرز، با ۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی، در مسیر تسهیل تردد است و امید می‌رود هدف نهایی یعنی تردد روزانه ۲ هزار دستگاه محقق شود.

تیموری افزود: در ماه‌های پایانی سال میلادی، ترانزیت در مرز لطف آباد به سوی آسیای میانه افزایش می‌یابد و تسهیل تردد، هدف اصلی سازمان راهداری است.

وی درباره تعامل با طرف ترکمن نیز گفت: با وجود نشست‌های متعدد مرزی، هنوز توافق برای افزایش ساعت کاری حاصل نشده است.

تیموری بر لزوم توجه به منافع هر دو طرف در مسائل تخلیه، بارگیری و ترانشیپمنت تاکید کرد تا کرایه حمل کاهش یافته و فرآیند ترانزیت بهینه شود.

احمد فرخی حاجی‌آباد، عضو کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با اشاره به مشکلات استمرار موازی‌کاری دستگاه‌های مستقر در مرز، گفت: علی‌رغم صدور ابلاغیه مدیریت واحد مرزی، چالش‌ها همچنان پابرجاست.

وی بر تقویت پایانه‌های مرزی و اتخاذ سیاست‌گذاری صحیح برای توسعه و کارآمدی بیشتر تاکید کرد.

محی‌الدین صبوحی، عضو دیگر کمیسیون، درباره مسائل ریلی گفت: بهره‌برداری خط ریلی خواف- هرات تا مقصد روزنک توسط ایران انجام می‌شود و بخش عمده‌ای از مشکلات متوجه طرف ایرانی است. بهره‌بردار خط ریلی، شرکت کنسرسیوم ریلی است.

صبوحی تاکید کرد: مدیریت واحد توسط راه‌آهن، سهمیه‌بندی مناسب و هماهنگی دقیق می‌تواند چالش‌های ترانزیت ریلی را حل کند و روند حمل و نقل را بهبود بخشد.

تشکیل کمیته پیگیری مصوبات دیپلماسی استانی؛ گامی مهم برای حل چالش‌های مرزی و حمل و نقل

در بخش دیگری از این نشست، عادل نوری‌نژاد، نماینده کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران- مدیر شعبه مشهد، بر اهمیت برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی برای توسعه تعاملات سازنده و پیشبرد اهداف مشترک اقتصادی تاکید کرد.

وی با اعلام آمادگی کامل کشتیرانی برای حل مسائل حوزه دریایی، افزود: اگر چالش‌هایی در این حوزه وجود دارد، احصا شده و به ما منعکس شود تا راهکارهای عملیاتی ارائه شود.

نوری‌نژاد تصریح کرد: چنین تعاملاتی می‌تواند زمینه بهبود روند بازرگانی و حمل و نقل دریایی و زمینی کشور را فراهم کند.

زمانیان، رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق مشهد در پایان این نشست، بر ضرورت تخصیص نشست‌های یکشنبه‌های اقتصادی به موضوعات استانی تاکید کرد و گفت: بسیاری از چالش‌ها از جمله توقفات مرزی به دلیل عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف است و برای حل آنها باید مسائل روز به کمیسیون منعکس شود تا راهکار عملیاتی ارائه شود.

وی افزود: اجرای بند چهارم مصوبات همایش دیپلماسی استانی، شامل تشکیل ستاد استانی ترانزیت به ریاست استاندار و دبیری اتاق بازرگانی، می‌تواند بسیاری از مشکلات مرزی را رفع کند.

خدادادی، دبیر کمیسیون نیز، تشکیل کمیته‌ای ۸ تا ۱۰ نفره برای پیگیری ۲۴ بند مصوبات دیپلماسی استانی را ضروری دانست و گفت: این کمیته مسئول رصد و پیگیری اجرای مصوبات در حوزه حمل و نقل، انرژی و خدمات فنی است.

مونا صنعتکار، مدیر روابط عمومی انجمن شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی نیز یادآور شد: از ۲۴ بند مصوبات، ۴ محور به حوزه حمل و نقل و ترانزیت اختصاص دارد و اجرای آنها نیازمند همکاری دستگاه‌های مرتبط مانند وزارت راه و وزارت خارجه است.