سازوکار دستیابی به هدف ترانزیت 20 میلیون تن کالا

نقش موثر انجمن خراسان رضوی در ترانزیت کالا
به گزارش روابط عمومی انجمن، در ابتدای این نشست، محمود امتی، نایب رئیس هیئت مدیره انجمن ضمن تبریک روز خبرنگار به اهل قلم، گفت: خبرنگاران با آگاهی‌بخشی به جامعه نقش موثری در کاهش انحرافات و مشکلات دارند و این قشر می‌توانند با ظرافت و تخصص بیشتر سبب رشد، ترقی سرزندگی و پویایی در جامعه گردند.
وی با اشاره به اینکه انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین المللی خراسان رضوی دارای 220 عضو است، افزود: این انجمن به عنوان دومین تشکل صنفی حمل و نقل بین‌المللی کشور در حوزه‌های کارشناسی در مجامع حمل‌ونقلی، وزارت راه و گمرک نقش موثری ایفا می‌کند. همچنین 90 درصد از ترانزیت و صادرات کالا به افغانستان و کشورهای آسیای میانه از سوی شرکت‌های این انجمن از طریق راه‌های ریلی و جاده‌ای استان انجام می‌گیرد.
امتی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه ترانزیت یکی از مزیت‌های ویژه اقتصادی کشور و از نعمت‌های خدادادی است اما ما هنوز نتوانستیم آنگونه که باید از این ظرفیت بهره‌مند شویم و متاسفانه نقش عمده و مسیرها در این حوزه را به کشورهای دیگر واگذار کردیم.
وی با تاکید بر عوامل موثر در رشد و توسعه ترانزیت، اظهار کرد: یکی از موثرترین عوامل در توسعه ترانزیت دیپلماسی فعال خارجی، تعامل و روابط سیاسی و اقتصادی با دنیا است که به دلیل تحریم‌ها این تعامل ایجاد نشده است.
نائب رئیس هیئت مدیره انجمن، در ادامه با اشاره به مزیت دسترسی کشور به آب‌های آزاد گفت: متاسفانه به دلیل تحریم کشتی‌ها و هزینه زیاد و زمان‌بر بودن حمل بار به وسیله کشتی، بخش زیادی از حمل بار ترانزیت از راه دریا و بنادر را از دست دادیم.
وی در خصوص هدفگذاری دولت برای ترانزیت 20 میلیون تن کالا در سال 1401، اظهار کرد: بخش اعظم ترانزیت این حجم کالا متعلق به روسیه است؛ آیا ما در بنادر دریای خزر مانند امیرآباد، انزلی و فریدونکنار این ظرفیت را داریم؟ ما به عنوان بخش خصوصی معتقدیم برای تحقق این هدف باید الزامات جدی صورت گیرد.
نبود زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری در ترانزیت
ابراهیم عطایی از دیگر اعضای انجمن نیز در ادامه این نشست به مشکلات حوزه ترانزیت در مرزهای کشور پرداخت و عنوان کرد: نبود زیرساخت‌های لازم سخت افزاری و نرم افزاری در مرزها، نبود ساختارهای مدیریتی و مدیریت واحد در سازمان های مرتبط با این حوزه، توقف طولانی در مرزها، عدم جانمایی در مرزها در خصوص ورود و خروج کامیون‌ها، نگاه امنیتی به ترانزیت، دیپلماسی ضعیف با مرزبانان کشورهای همسایه، شلوغی مرزها از مشکلاتی است که در این 20 سال وجود داشته است.
وی تصریح کرد: فعالان بخش خصوصی حوزه حمل ونقل دراین سال‌ها طرح‌هایی را برای رفع این مشکلات به سطح کلان کشوری ارائه کردند اما این موانع همچنان پابرجاست.
قرارگیری ایران در یکی از 3 گلوگاه اصلی ترانزیت دنیا
حمید رضا دشتی دیگر عضو انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی نیز در این نشست، اظهار کرد: ترانزیت کالا از هر مسیر باید در کوتاه‌ترین زمان و اقتصادی‌ترین شرایط ممکن انجام گیرد تا این فعالیت استمرار یابد.
وی تاکید کرد: کشور ما در یکی از 3 گلوگاه اصلی ترانزیت دنیا و خاورمیانه قرار دارد و به لحاظ ژئو پلتیک از شرایط خاصی برخوردار است اما تا کنون نتوانسته از این جایگاه منحصر به فرد، به خوبی بهره‌مند شود.
این عضو انجمن تصریح کرد: ما نمی‌توانیم همیشه این شرایط ویژه در حوزه ترانزیت را حفظ کنیم و ناکارآمدی‌ها در این حوزه سبب می‌شود جایگزین‌هایی برای ما طراحی شود، همان گونه که متاسفانه اکنون این اتفاق افتاده است!
وی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری ها در حوزه ترانزیت بسیار ناچیز بوده است، افزود: مشکلاتی مانند ناوگان فرسوده، واگن و کشتی هنوز پس از 25 سال ادامه دارد.
دشتی در ادامه با اشاره به مشکلات سخت‌افزاری حوزه ترانزیت، گفت: پروژه مسیر ریلی 300 کیلومتری چابهار به زاهدان سال‌ها به طول انجامیده و هنوز به نتیجه نرسیده است. اکنون با وجود اینکه سازمان بنادر خوب کار می‌کند اما در پسکرانه مشکل داریم زیرا اگر بنادر دارای همه امکانات هم باشند و راه‌های مواصلاتی بعدی فراهم نباشد، دردی از ترانزیت دوا نمی‌شود!
وی تاکید کرد: حمل‌ونقل دریایی یکی از کم هزینه‌ترین شیوه‌های حمل محسوب می‌شود و ما دارای بهترین موقعیت در بنادر شمال و جنوب کشور برای حمل ونقل دریایی هستیم اما از آن استفاده نمی‌کنیم.
این عضو انجمن خاطر‌نشان کرد: اکنون با توجه به تحریم روسیه، این کشور مجبور است تمام کالاهای خود را از مسیر ایران انتقال دهد، اما ما موفق به استفاده بهینه از این فرصت به دلیل محدودیت در امکاناتی مانند ناوگان دریایی و نبود تجهیزات به روز وکافی در بنادر، نشدیم.
وی افزود: موضوع هزینه و زمان از عوامل موثر در بهبود ترانزیت است و علی‌رغم اینکه کشور ما دارای کوتاه‌ترین مسیر است به دلیل عملکرد نامناسب و ناهماهنگی‌ها در سطح کلان کشوری، صاحبان کالا ترجیح می‌دهند بار خود را از مسیرهای جایگزین جابجا کنند و با این شرایط به زودی موقعیت خود در حوزه ترانزیت از دست می‌دهیم.
ترانزیت، صادرات تمام نشدنی خدمات کشور است
سید قاسم حسینی عضو دیگر انجمن نیز درادامه این نشست، اظهار کرد: ما در این سالها تلاش کردیم تا در مسئولان دولتی استانی این باور را که در حوزه ترانزیت منافع اقتصادی بسیاری وجود دارد را نهادینه کنیم و اکنون با برخی از دستگاه‌های اجرایی مانند گمرک، سازمان حمل و نقل و راهداری در استان تعامل خوبی داریم اما به نظر می‌رسد در سطح کلان کشوری هنوز این باور به وجود نیامده است.
وی با اشاره به موضوع هدفگذاری دولت برای ترانزیت 20 میلیون تن کالا از ایران در سال 1401، اظهار کرد: برای دستیابی به این مهم نیاز به حرکت مضاعف نسبت به سال‌های قبل، داریم که البته در این 5 ماه گذشته این حرکت زیاد محسوس نبوده است و به نظر می‌رسد هنوز اراده لازم برای تحقق به این هدف وجود ندارد و موضوع در حد حرف و شعار است.
حسینی با تاکید بر لزوم فراهم کردن ابزارهای لازم برای تحقق این هدف، افزود: یکی از راه‌های دستیابی به این هدف تعیین یک متولی خاص با اختیارات کامل در حوزه ترانزیت از سوی دولت و نیز سازماندهی دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه ترانزیت است. از سوی دیگر باید نگاه مسئولان دولتی در این حوزه از منافع سازمانی به سمت منافع کشوری سوق داده شود.
وی با اشاره به قوانین به عنوان یکی از ابزارهای تحقق هدفگذاری دولت برای ترانزیت 20 میلیون تن کالا در سال جاری، گفت: اکنون قوانینی مستقیم و غیر مستقیم در حوزه ترانزیت وجود دارد که گاهی متضاد هم بوده و در اجرا با یکدیگر تداخل پیدا می‌کنند.
این عضو انجمن با انتقاد از نبود ارتباط لازم بین قوه مقننه و بخش خصوصی، اظهار کرد: اگر در قانون‌گذاری‌ها از نظرات بخش خصوصی هم استفاده می‌شد، قوانین مصوب کاربردی‌تر و تخصصی‌تر بودند. همچنین اعمال سلیقه مدیران هر منطقه و در اجرای قوانین از موضوعاتی است که مانع دستیابی به اهداف و منافع ملی می‌شود.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه برای گشایش در کارها باید نگاه سیاسی از حوزه اقتصادی برداشته شود، افزود: این مشکلات بارها مطرح و آسیب‌شناسی شده است و به صورت طرح جامع به مقامات دولتی ارائه شده است اما متاسفانه به دلیل اینکه مدیریت‌ها به صورت جزیره‌ای بوده و هر مدیر منافع سازمان خود را در نظر می گیرد، تا کنون نتیجه‌ای در این زمینه حاصل نشده است.
حسینی خاطر نشان کرد: بخشی از صادرات ما مانند نفت و مواد اولیه معدنی در واقع از منابع تجدید‌ناپذیر کشور صورت می‌‌گیرد اما ترانزیت به نوعی صادرات خدمات کشور ما است و نه تنها تمام شدنی نیست بلکه با افزایش جمعیت منطقه و دنیا روز بروز افزایش می‌یاید.