استفاده پنهانی از هوش مصنوعی

طبق آخرین شاخص روند کار مایکروسافت و لینکدین، ۵۲‌درصد از کارکنانی که در محل کار از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، می‌‌‌گویند تا حد ممکن دلشان نمی‌‌‌خواهد کسی بداند که آنها در انجام مهم‌ترین وظایفشان از هوش مصنوعی بهره می‌‌‌گیرند و دقیقا همین میزان نگرانند که استفاده از هوش مصنوعی در انجام کارهای حساس، آنها را قابل تعویض کند. حال اینکه کارکنان به‌‌‌وضوح از این تکنولوژی جدید استفاده می‌کنند. حدود ۷۵‌درصد از کارکنان اداری تمام‌‌‌وقتی که در این نظرسنجی حضور داشتند گفته‌اند که در محیط کار از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند – این رقم ۶ماه پیش حدود ۴۶‌درصد بود- و بیش از سه‌‌‌چهارمشان به‌‌‌جای استفاده از ابزارهای ارائه‌‌‌شده توسط شرکت‌هایشان، از ابزارهای شخصی خود استفاده می‌کنند؛ پدیده‌‌‌ای که مایکروسافت آن را «BYOAI» می‌‌‌نامد.

این گزارش سالانه که چهارشنبه منتشر شد، حاصل نظرسنجی از ۳۱‌هزار کارمند تمام‌‌‌وقت، داده‌‌‌های نیروی کار و استخدامی لینکدین و داده‌‌‌های کاربران نرم‌‌‌افزار مایکروسافت است.

با اینکه این نظرسنجی توسط مایکروسافتی صورت گرفته که هم ابزار هوش مصنوعی کوپایلت خود را می‌‌‌فروشد و هم یکی از سهامداران عمده شرکت هوش مصنوعی اپن‌‌‌ای‌‌‌آی است، باز هم تصویری از نحوه استفاده شرکت‌ها و کارکنان از هوش مصنوعی مولد – تکنولوژی که زمانی شیء براق جدیدی به حساب می‌‌‌آمد و رفته‌‌‌رفته به ابزاری تبدیل‌‌‌شده که به‌‌‌سرعت دارد نحوه انجام کار را متحول می‌کند-و دیدگاهشان نسبت به آن به ما می‌دهد.

کولت استالبامر، مدیر تیم‌‌‌های مایکروسافت ۳۶۵ و مدیر آینده کاری شرکت می‌‌‌گوید: «اولین چیزی که در این گزارش می‌‌‌بینیم این است که کارکنان خواهان حضور هوش مصنوعی در محل کار هستند و منتظر نمی‌‌‌مانند تا شرکت آن را برایشان فراهم کند. بسیاری از این استفاده‌‌‌ها بدون مجوز است.»

امسال اولین سالی است که مایکروسافت با لینکدین -که در سال ۲۰۱۶ آن را خریده- روی این گزارش کار کرده و به نقش فزاینده‌‌‌ هوش مصنوعی چه در عناوین شغلی و چه در توقعات جویندگان کار و مدیران رسیده است. این تحلیل نشان می‌دهد که موقعیت شغلی «رئیس هوش مصنوعی» در پنج سال گذشته سه برابر شده و در سال گذشته بیش از ۲۸‌درصد افزایش‌‌‌یافته است. در همین حین، طبق آنچه در گزارش می‌‌‌خوانیم، لینکدین دریافته که اکنون کاربران ۱۴۲ برابر بیش از قبل «مهارت‌‌‌های هوش مصنوعی» را به پروفایلشان اضافه می‌کنند و موقعیت‌‌‌های شغلی که به هوش مصنوعی اشاره می‌کنند، ۱۷‌درصد بیش از آنهایی که حرفی از هوش مصنوعی نمی‌‌‌زنند، متقاضی دارند.

نه لینکدین و نه افرادی که «مهارت هوش مصنوعی» را به پروفایل خود اضافه می‌کنند، الزاما منظورشان مهارت‌‌‌های یادگیری ماشین به‌‌‌شدت تخصصی نیست. آنیش رامان یکی از نایب‌رئیسان و کارشناسان نیروی کار در لینکدین می‌‌‌گوید: «به حدی ابتدای راهیم که همه‌‌‌چیز زیر چتر مهارت‌‌‌های هوش مصنوعی قرار می‌گیرد. اول مفهومش را دریابید و بعد با آن بازی کنید تا با آزمون‌‌‌وخطا قواعدش را بیابید. آن‌‌‌وقت متوجه می‌‌‌شوید که مهارت‌‌‌های هوش مصنوعی الزاما مجموعه‌‌‌ای از مهارت‌‌‌های خیلی تخصصی نیست.»

این گزارش یافته‌‌‌های حاصل از کاربران نرم‌‌‌افزار مایکروسافت را هم به اشتراک می‌‌‌گذارد. محققان آزمایش ۶ماهه تصادفی طراحی کردند و طی آن ۳‌هزار کاربر را که در محل کار از هوش مصنوعی استفاده می‌‌‌کردند، موردبررسی قرار دادند.

نتیجه بزرگ: کاربران کوپایلت زمان کمتری را پای ایمیل‌‌‌هایشان می‌‌‌گذاشتند و اسناد بیشتری را در نرم‌‌‌افزارهایی همچون ورد و اکسل ویرایش می‌‌‌کردند. نکته جالب‌‌‌توجه این بود که بعضی از کاربران کوپایلت برخلاف دیگران، زمان بیشتری را در جلسات می‌‌‌گذراندند؛ شاید به این دلیل که به خاطر افزایش کارآیی و بهره‌‌‌وری، زمان بیشتری برای ملاقات با همکارانشان داشتند.

اما یافته‌‌‌های این نظرسنجی مبنی بر تردید کارکنان نسبت به افشای استفاده از هوش مصنوعی به‌‌‌قدری بزرگ است که مدیران و سایر محققان را نگران کرده است. در برخی از شرکت‌ها کارکنان از بیان اینکه از چت‌‌‌جی‌‌‌پی‌‌‌تی یا هر چت‌‌‌بات دیگری استفاده می‌کنند، وحشت دارند؛ چون مطابق سیاست‌‌‌های محل کارشان استفاده از آن ممنوع است؛ اما در انبوه موارد دیگر این ترس و تردید بیشتر به خاطر ذهنیتی است که نسبت به عواقب آشکارسازی استفاده از آن دارند. در دورانی که به خاطر شرایط اقتصادی بسیار متغیر و تهدید هوش مصنوعی، بسیاری نگران امنیت شغلی‌‌‌شان هستند، کارکنان می‌‌‌خواهند اعتبار انجام کارشان به خودشان برگردد؛ نه ابزاری که از آن استفاده کرده‌‌‌اند. ایتن مالیک، استاد مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا که روی هوش مصنوعی مطالعه می‌کند، این اتفاق را «آی‌‌‌تی در سایه» می‌‌‌نامد. او در مصاحبه اخیر خود با فوربس توضیح داد: «کارکنان می‌‌‌دانند که اگر بگویند برای انجام کارشان از ابزارهای هوش مصنوعی بهره می‌‌‌گیرند، ممکن است شما دیگر آن‌‌‌قدرها هم تحت‌تاثیر کار فوق‌‌‌العاده‌ای ‌‌‌که انجام می‌دهند، قرار نگیرید. همه در تلاشند تا نشان ندهند که وظایفشان را تا حد ممکن خودکار کرده‌‌‌اند. »

مالیک در کتاب اخیرش با عنوان «هوش‌‌‌مشترک» (Co-Intelligence)  می‌‌‌نویسد که تحقیقات نشان می‌دهد افراد محتوایی را که می‌‌‌دانند به‌‌‌جای انسان، توسط هوش مصنوعی تولید شده است، جور دیگری قضاوت می‌کنند. درنتیجه بخش عمده ارزش استفاده از هوش مصنوعی در این است که مردم ندانند شما از آن استفاده می‌‌‌کنید. او در آزمایشی غیرعلمی در شبکه اجتماعی خود از کاربران هوش مصنوعی پرسید که آیا استفاده از آن را اعلام می‌کنند؟ و تمام کاربران گفتند حداقل در برخی موارد این کار را نمی‌‌‌کنند. او می‌‌‌پرسد: «اگر شخصی راهی پیدا کرده باشد که ۹۰درصد از کارش را خودکار کند و به رئیسش بگوید، آیا شرکت ۹۰درصد از همکاران او را اخراج می‌کند؟ پس بهتر است صدایش را در نیاورد.»

درنتیجه، شرکت‌هایی که می‌‌‌خواهند به‌‌‌صورت هدفمند از بهره‌‌‌وری‌‌‌های حاصل از هوش مصنوعی استفاده کنند، باید کارکنانی را که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، موردتوجه قرار دهند و به همه نشان دهند که این کار ارزشمند است. باید دوره‌‌‌های آموزشی ترتیب دهند تا کارکنان مطمئن شوند که استفاده از آن جزو انتظارات شغلی است. طبق گزارش مایکروسافت تنها ۳۹‌درصد از کاربران هوش مصنوعی گفته‌‌‌اند که در شرکت محل کارشان آموزشی دریافت کرده‌‌‌اند. شرکت‌ها برای استفاده از هوش مصنوعی نیازمند استراتژی هستند. باید دیدگاه مشخصی داشته باشند و این به معنای مدیریت تغییر در سطحی کاملا منحصربه‌‌‌فرد است.